دستگيرى و گرفتارى‌هاى پى در پى پدر بزرگوارش و در نهايت شهادت مظلومانه آن حضرت بيش از پيش فرزند موسى بن جعفر عليه السلام را آزرده‌خاطر ساخت و خشم و نفرت او را نسبت به مسببان اين جنايت بزرگ برانگيخت.

امامت‌

حضرت رضا عليه السلام در سال 183 هجرى قمرى عهده‌دار امامت شد و مدّت امامتش بيست سال به‌طول انجاميد. دوران امامت پيشواى هشتم از نظر سياسى و فرهنگى از اهميّت و حساسيّت خاصى برخوردار بود. روند تحولات سياسى و فرهنگى جامعه اسلامى در اين مقطع بگونه‌اى بود كه افكار عمومى را بيش از پيش متوجه مكتب اهل بيت عليهم السلام مى‌كرد.

شرايط سياسى: هارون، خليفه مقتدر عباسى مى‌پنداشت پس از به شهادت رساندن موسى بن جعفر عليه السلام اوضاع سياسى بر وفق مراد او پيش خواهد رفت و باقى مانده مخالفان حكومت از سرگذشت امام كاظم عليه السلام عبرت گرفته تسليم خواهند شد، ولى برخلاف پندار وى، كشور اسلامى در سالهاى آخر زمامدارى هارون دستخوش ناآرامى‌ها و شورش‌ها گرديد و از هر جا صداى مخالفت و اعتراض برخاست؛ از حجاز و عراق گرفته تا ماوراءالنهر، سمرقند، خراسان، سيستان، آذربايجان و شام؛ همه جا از گسترش جوّ ناامنى و بى‌ثباتى سياسى در جامعه و آبستن آن براى تحولات جديد خبر مى‌داد.

نارضايتى و كشمكش حتى به درون دربار راه يافت. برخورد خصمانه و دور از انتظار هارون با برمكيان و كشتن و به زندان افكندن سران آنان، زنگ خطر را براى همه چاكران به صدا درآورد و دلسردى و نفرت آنان را نسبت به هارون بيشتر كرد. بگونه‌اى كه خليفه احساس مى‌كرد همه اطرافيان انتظار مرگ او را مى‌كشند.

شرايط فرهنگى: سياست درهاى باز عباسيان بويژه مأمون در زمينه مسائل فرهنگى، دانشمندان و صاحب‌نظران را از نقاط مختلف جهان راهى مركز خلافت اسلامى كرد و موجب بروز شبهه‌ها و ابهام‌هاى زيادى در اعتقادات مسلمانان گشت. بحث‌هاى كلامى از سوى جريان‌هاى گوناگون فكرى به سرعت رو به رشد و توسعه نهاد و در هر زمينه‌