صورت گرفت كه وى نزد رسول خدا صلى الله عليه و آله قدر و منزلتى بس ارجمند داشت. [1]

امير مؤمنان عليه السلام و برادرانش نخستين كسانى بودند كه نسبشان از دو سو؛ هم از سوى پدر و هم از سوى مادر به هاشم مى‌رسد.

دوران كودكى‌

مهم‌ترين ويژگى اين دوره از زندگى امير مؤمنان عليه السلام شكل‌گيرى شخصيّت آن حضرت به‌وسيله معمار وجود، حضرت محمد بن عبداللّه صلى الله عليه و آله مى‌باشد. رسول خدا صلى الله عليه و آله با توجه به آگاهى‌هايى كه از مسؤليت‌هاى خطير اين كودك در آينده داشت او را به خود نزديك كرد و تحت تربيت مستقيم خويش قرار داد. حضرت على عليه السلام اين دوران را چنين توصيف مى‌كند:

«وَضَعَنى‌ فى‌ حِجْرِهِ وَ انَا وَلَدٌ يَضُمُّنى‌ الى‌ صَدْرِهِ وَ يَكْنُفُنى‌ فى‌ فِراشِهِ وَ يَمُسُّنى‌ جَسَدَهُ وَ يُشِمُّنى‌ عَرْفَهُ وَ كانَ يَمْضَغُ الشَّىْ‌ءَ ثُمَّ يُلْقِمُنيهِ.» [2]

آنگاه كه كودك بودم مرا در دامان خود نهاد و بر سينه خويش مى‌چسبانيد و مرا در بستر خود مى‌خوابانيد و تنم را به تن خويش مى‌سود و بوى خوش خود را به من مى‌بويانيد و گاه بود كه چيزى را مى‌جويد، سپس آن را به من مى‌خورانيد.

سپس به ميزان پيروى و بهره‌بردارى خود از آن حضرت اشاره مى‌كند و مى‌فرمايد:

«وَ لَقَدْ كُنْتُ اتَّبِعُهُ اتّباعَ الْفَصيلِ اثَرَ امِّهِ، يَرْفَعُ لى‌ فى‌ كُلِّ يَوْمٍ مِنْ اخْلاقِهِ عَلَماً وَ يَأْمُرُنى‌ بِالْاقْتِداءِ بِهِ.» [3]

من (در پى رسول خدا صلى الله عليه و آله بودم و) از او پيروى مى‌كردم؛ چنانكه كودك شيرخوارى از مادر خود. او هر روز براى من پرچمى از اخلاق خود مى‌افراشت و به من فرمان مى‌داد از او پيروى كنم.

او نه‌تنها در مكّه كه در بيرون مكّه حتّى در غار حرا [4]، كه رسول خدا صلى الله عليه و آله هر از چند

[1] - ر. ك: ارشاد، ص 9-10 و اعلام الورى، ص 159

[2] - نهج‌البلاغه، صبحى صالح، خطبۀ 192، ص 300

[3] - همان

[4] - غار حراء در دامنۀ جنوبى «جبل النور» قرار دارد كه در شش كيلومترى شمال مكه بوده ولى هم‌اكنون جزو شهر شده‌است. ارتفاع غار از سطح زمين حدود 160 متر است