تلاش‌هاى مذبوحانه‌

هر چه از زمان ولايتعهدى امام رضا عليه السلام مى‌گذشت، مأمون بيشتر احساس زيان و شكست مى‌كرد؛ از اين رو، در واكنش به سياست‌ها و تدابير امام رضا عليه السلام در طول مدت ولايتعهدى دست به يك سلسله اقدامات مذبوحانه‌اى زد كه مهم‌ترين آنها عبارت است از:

1- جلوگيرى از نشر فضائل امام عليه السلام در ميان مردم و بى‌اعتبار كردن شخصيّت اجتماعى آن حضرت: جلوگيرى رجاء بن‌ابى‌ضحّاك توسط مأمون از نقل فضائل اخلاقى امام براى مردم، [1] وادار كردن افراد بدخواه به تحقير امام در انظار، [2] و تشكيل مجالس بحث و مناظره براى حضرت با انديشمندان ملل مختلف در همين راستا انجام مى‌گرفت.

2- پخش شايعات عليه امام عليه السلام: از قبيل اين كه آن حضرت فرموده است: همه مردم بردگان ما هستند، [3] يا حكم به حلّيت غنا از سوى آن حضرت. [4]

3- وادار كردن امام رضا عليه السلام به عزيمت به سوى بغداد به تنهايى تا از اين طريق آن حضرت را در چنگال سرسخت‌ترين دشمنان خود قرار دهد و خود را از دست او راحت كند. ولى امام عليه السلام با استنكاف از رفتن به بغداد به‌تنهايى، اين توطئه مأمون را خنثى كرد. [5]

شهادت امام رضا عليه السلام‌

مأمون پس از ناكامى در دستيابى به اهداف خويش از طرح ولايتعهدى ناچار براى رهايى از تنگناى دشوارى كه خويشتن را در آن گرفتار مى‌ديد و انتقام از سرسخت‌ترين دشمن خود به همان شيوه‌اى متوسّل شد كه زمامداران ستمگر پيشين تجربه كرده بودند؛

[1]- ر. ك: بحارالانوار، ج 49، ص 95؛ عيون اخبار الرضا عليه السلام ، ج 2، ص 197

[2] - ر. ك: دلائل الامامة، ص 197؛ عيون اخبار الرضا عليه السلام ، ج 2، ص 179

[3] - ر. ك: بحارالانوار، ج 49، ص 170؛ عيون اخبارالرضا عليه السلام ، ج 2، ص 197

[4] - ر. ك: مسند الامام الرّضا عليه السلام ، ج 2، ص 452

[5] - ر. ك: بحارالانوار، ج 49، ص 57