لقب‌هاى پيشواى دوازدهم عبارت است از: حجّت، قائم، مهدى، خلف صالح و صاحب‌الزّمان. [1] علّت ملقب شدن امام به مهدى و قائم در بيان امام صادق عليه السلام چنين آمده است: «از اين جهت مهدى گفته مى‌شود كه انسان‌ها را به هر امر پوشيده‌اى هدايت مى‌كند؛ و از آن جهت قائم گفته مى‌شود كه پس از آن كه يادش از خاطره‌ها محو مى‌شود، قيام مى‌كند». [2]

از ميان لقب‌هاى امام زمان (عج) لقب قائم از آن جهت كه بيانگر دولت عدالت گستر آن حضرت است، نزد امامان و فقهاى شيعه و حتى عموم شيعيان از عظمت و احترام خاصى برخوردار است؛ چندان كه وقتى امام را با اين لقب ياد مى‌كردند، قيام كرده، دست روى سر خود مى‌گذاشتند و براى فرج آن بزرگوار دعا مى‌كردند. امام رضا عليه السلام در مجلسى در خراسان به هنگام بردن لقب قائم از جاى برخاست و دو دست خود بر سر نهاد و عرضه داشت: «اللّهم عَجِّلْ فَرَجَهُ وَ سَهِّلْ مَخْرَجَهُ». [3]

از امام صادق عليه السلام درباره علّت قيام به هنگام ذكر لقب قائم پرسيده شد. فرمود:

چون براى او غيبتى طولانى خواهد بود و به خاطر لطف زيادى كه به دوستانش دارد، به هر كس كه او را با اين لقب- كه بيانگر دولت او و ابراز تأسّف از غربت اوست- ياد كند، عنايت ويژه‌اى خواهد داشت. و شايسته است كه بنده فروتن در برابر سرورش كه به او نظر لطف دارد، به هنگام بردن نام او قيام كند و از خدا تعجيل فرجش را بخواهد. [4]

مادر پيشواى دوازدهم نرجس خاتون، [5] دختر يشوعا، پسر قيصر، امپراتور روم، و مادرش از اولاد شمعون، وصى حضرت عيسى است. وى از چنان منزلتى برخوردار بود

[1]- اعلام الورى، ص 418

[2] - بحارالانوار، ج 51، ص 30

[3]- الزام الناصب، ج 1، ص 271

[4] - همان

[5]- در روايتى نام اصلى او «مليكه» ذكر شده است (اعيان الشيعه، ج 2، ص 144)