اسلام پس از آن حضرت از اساسى‌ترين و مهم‌ترين مسائل سياسى جامعه اسلامى بود كه هر نوع تصميم‌گيرى در اين خصوص، حضور همه مسلمانان را مى‌طلبيد؛ در صورتى كه ماجراى سقيفه با پنج رأى از انصار و مهاجران به نفع ابوبكر شكل گرفت [1] و عموم مسلمانان حتى بستگان و خاندان پيامبر صلى الله عليه و آله، به‌ويژه پسر عموى آن گرامى و نزديك‌ترين افراد به او، يعنى على بن ابى‌طالب عليه السلام- همان‌كه براى رسول خدا صلى الله عليه و آله به منزله هارون نسبت به حضرت موسى بود- از اجتماع ياد شده اطلاعى نداشتند، و اين آغاز مظلوميت اين پيشگامان در اسلام و محروميّت آنان از حقّ مسلم خويش بود.

عكس‌العمل امير مؤمنان عليه السلام در برابر جريان سقيفه‌

آنچه در سقيفه رخ داد حركتى بر خلاف اسلام و سنّت و سيره رسول خدا صلى الله عليه و آله و خواست امّت اسلامى بود؛ از اين رو طبيعى بود كه با واكنش خواص طرفدار حق و اهل بيت پيامبر صلى الله عليه و آله و در رأس آنان حضرت امير عليه السلام و فاطمه زهرا عليها السلام مواجه شود.

خوددارى بسيارى از خواص و چهره‌هاى سرشناس همچون عباس بن عبدالمطّلب، زبير بن عَوّام، سلمان فارسى، عمّار ياسر، براء بن عازب، سعد بن ابى‌وقّاص، عتبة بن ابى‌لهب، ابوذر غفارى، مقداد بن اسود، ابىّ بن كعب و طلحة بن عبيداللّه از بيعت منتخب سقيفه و تحصّن در منزل دختر پيامبر صلى الله عليه و آله، [2] و رفتن حضرت زهرا عليها السلام به در خانه مهاجران و انصار و استمداد از آنان براى حمايت از جانشين واقعى رسول خدا صلى الله عليه و آله در برابر جريان سقيفه [3]، نمونه‌هاى روشن واكنش‌هاى مردمى در مقابل اين بدعت آشكار است.

امير مؤمنان عليه السلام كه به هنگام اجتماع سقيفه به تجهيز و كفن و دفن پيامبر صلى الله عليه و آله مشغول بود. پس از فراغت از اين امر مهمّ و لازم، در مقاطع مختلف، مخالفت خود را با حركت سقيفه ابراز داشت كه در ذيل به سه مورد آن اشاره مى‌كنيم.

[1] - اين پنج رأى عبارت بود از سه رأى مهاجران يعنى ابوبكر، عمر و ابوعبيده و دو رأى انصار يعنى بشير بن سعد واُسَيْد بن حُضَيْر و جز انيان بقيّه حاضران، دنباله‌رو بودند بگونه‌اى كه خود هيچ‌گونه استقلالى در رأى نداشتند و رييس قبيله به هر كس رأى مى‌داد آنان نيز بدون تأمل و تفكر از وى پيروى مى‌كردند و به او رأى مى‌دادند

[2] - ر. ك: معالم المدرستين، ج 1، ص 164

[3] - همان، ص 19