هر چند در پارهاى موارد پس از شهادت امام معصوم انشعابى
در ميان شيعيان پديد مىآمد، ليكن اين انشعاب در زمان رحلت امام عسكرى عليه السلام
به اوج خود رسيد. نايبان ويژه با اقدامات سنجيده و رهبرى مدبرانه جمع شيعه، اوضاع نابسامان
اجتماع آنان را سامان بخشيده، پراكندگىها و انشعابها را به تدريج به حداقل رساندند.
بنابر نوشته دكتر جاسم حسين، اماميّه گرچه به پانزده گروه
منشعب شدند و در زمان نخستين سفير، ديدگاههاى گوناگونى درباره جانشين امام عسكرى عليه
السلام داشتند؛ ليكن تلاشها و تدابير سفير دوم با موفّقيت انجام گرفت و تعاليم وى
در محافل شيعى انتشار يافت، چندان كه به اضمحلال ديگر گروهها منجر شد. [2]
شيخ مفيد تصريح مىكند كه در سال 373 هجرى كه وى مشغول
نوشتن كتاب «الفصول المختاره» بوده، از آن فرقههاى چهاردهگانه، تنها اماميّه باقى
مانده است. [3]
3- آمادهسازى جامعه براى پذيرش غيبت كبرى
آماده كردن اذهان مردم و فضاى جامعه شيعى براى پذيرش غيبت
كبرى از مهمترين رسالتهاى مشترك نايبان خاص حضرت مهدى (عج) بود. اين سياست را امام
هادى و امام عسكرى عليهما السلام به صورتى سنجيده و سازمان يافته بنيان نهادند و سفيران
ويژه، آن را دنبال كرده و عينيّت بخشيدند.
سفيران بر اين موضوع اعتقادى تأكيد داشتند كه لازم نيست
در هر زمان، امام معصوم در دسترس امّت باشد؛ بلكه مردم مىتوانند از طريق ارتباط با
فرد يا افرادى كه امام تعيين كرده، مسائل و مشكلات خود و جامعه را مطرح سازند و نظر
امام را بيابند.
[1] - ر. ك. كمالالدين و تمام النعمة، ج
2، ص 435، ح 3 و 440، ح 8،
9 و 10