در حكومت اسلامى بپذيرد.

معاويه نيز با شناختى كه از امام عليه السلام داشت مى‌دانست كه امام عليه السلام به‌زودى او را از كرسى آرزوهايش پايين خواهد كشيد و در برابر خواسته‌هاى مادى و آسايش‌طلبى‌ها و مقام‌پرستى‌هايش، سدّى قوى ايجاد خواهد كرد. بدين جهت كشته شدن عثمان به دست مسلمانان انقلابى را بهترين موقعيت و وسيله براى استوار ساختن پايه‌هاى حكومت دروغين خويش و رسيدن به اهداف خود دانست. به همين جهت قتل عثمان را بزرگ كرد و با تبليغاتى دامنه‌دار آن را به‌صورت چنان فاجعه‌اى درآورد كه دل‌هاى مردم شام را به سختى تكان داد.

شورش طلحه و زبير و عايشه هم كه به نام حمايت از عثمان انجام گرفته بود كار معاويه را آسان‌تر مى‌كرد. وى مى‌توانست به استناد آن، مردم شام را برانگيزد و به هر طرف كه مى‌خواهد ببرد.

آغاز جنگ:

با جمع شدن گروه انبوهى ار مردم دنياپرست و بى‌ايمان در اطراف معاويه، وى آماده جنگ شد تا با حكومت مشروع حق و عدل درآويزد. سپاه معاويه به مكانى به‌نام «صفين» رسيد و در كنار فرات اردو زد، و آب را به روى اصحاب اميرالمؤمنين بست.

امام عليه السلام چون دريافت كه معاويه با سپاهى انبوه به صفين رفته است، براى مقابله با او آماده شد. موج سپاهيان امام، همانند سيلى از كوفه به موازات فرات به جريان افتاد [1] و در برابر سپاهيان معاويه قرار گرفت ولى راهى به فرات نداشت.

امام عليه السلام براى جلوگيرى از خونريزى تلاش‌هاى زيادى كرد، ولى موفق نشد و ناگزير از جنگ گرديد. سپاهيان على عليه السلام در نخستين نبرد، شاميان را از كنار فرات پس راندند و زيان‌هاى فراوان به سپاه شام وارد ساختند. چون لشكر عراق فرات را به‌دست گرفت،

[1] - در تعداد سپاهيان طرفين اختلاف است. مسعودى در مروج‌الذهب سپاهيان امام عليه السلام را نود هزار و تعدادسپاهيان معاويه را هشتاد و پنج هزار نوشته است. «مروج الذهب، ج 2، ص 375.»