مى‌گذشت، در كنار برادر، پدر و مادرش از سوى پيامبر صلى الله عليه و آله در اين مراسم شركت كرد.

هيأت نجران با مشاهده چهره‌هاى نورانى هيأت اسلام و آگاهى‌از نسبت خويشاوندى نزديك آنان با پيامبر صلى الله عليه و آله، از انجام مباهله سر باز زده حاضر به پرداخت «جزيه» شدند. [2]

شركت امام حسن عليه السلام در رويدادهاى سياسى، اجتماعى و نظامى در عصر رسول خدا صلى الله عليه و آله به مورد ياد شده محدود نمى‌شود. گواهى آن بزرگوار در پاى قراردادى كه پيامبر صلى الله عليه و آله با قبيله «ثقيف» بست، [3] و نيز بيعت با رسول خدا صلى الله عليه و آله در غزوه حديبيّه تحت عنوان «بيعت رضوان» [4] از نمونه‌هاى بارز آن به‌شمار مى‌رود.

در دوران امامت پدر

امام مجتبى عليه السلام پس از رحلت رسول خدا صلى الله عليه و آله حدود سى سال از عمر شريف خود را در محضر و مكتب تربيتى پدر بزرگوارش سپرى كرد. وى در تمامى دوران امامت امير مؤمنان عليه السلام همراه و هماهنگ با او بود؛ از بيدادگران انتقاد و از ستمديدگان حمايت مى‌كرد و پيوسته ناظر بر جريانات سياسى بود و در هر مورد تصميم مقتضى مى‌گرفت. شواهد و نمودارهاى برجسته اين دوران از زندگى آن حضرت را در دو بخش يادآور مى‌شويم.

1- دوران سكوت‌

رحلت جانسوز رسول خدا صلى الله عليه و آله، فتنه ويرانگر سقيفه و انحراف خلافت از بستر حقيقى خود، شهادت دلخراش و مظلومانه جگر پاره پيامبر صلى الله عليه و آله، بركنارى امير مؤمنان عليه السلام و بنى‌هاشم از قدرت، پراكندگى و اختلاف امّت و ... طوفان‌هاى سهمگينى بودند كه در اندك زمانى پى در پى بر اردوگاه مسلمانان حمله برده كيان آنان را در هم شكستند.

[1] - قرآن در آيات 59-61 سوره آل عمران به اين قضيّه اشاره كرده است و خلاصۀ آن اين است كه هيأتى به‌نمايندگى از مسيحيان نجران به حضور پيامبر صلى الله عليه و آله رسيدند و با آن حضرت دربارۀ عيسى به مناظره پرداختند. رسول خدا صلى الله عليه و آله ديدگاه اسلام را نسبت به حضرت عيسى بيان كرد ولى آنان نپذيرفتند؛ در نتيجه امر به «مباهله» منتهى شد و اينكه هر كدام عليه ديگرى دعا كنند و لعنت هميشگى و عذاب فورى خداوند را براى طرف دروغگو بخواهند

[2] - ر. ك: تفسير قمى، ج 1، ص 104

[3] - مكاتيب الرسول، ص 273

[4] - ر. ك: الارشاد، ص 198