ب- تشكيل جمهورى فدرال آلمان (غربى) (1949 م):

ديگر تهديد اصلى از جانب آلمان نبود؛ بلكه اتحاد شوروى و ارتش سرخ، اين توانايى را داشت كه صلح و آرامش را در اروپا به خطر اندازد. بلوك غرب براى تكميل ديوار دفاعى در برابر تهاجم شوروى، دست به تشكيل دولت فدرال آلمان غربى زد؛ دولتى كه در اتحاد غرب قرار داشت و كمكهاى طرح مارشال شاملش مى‌شد و تا چند سال ديگر، اين حق را پيدا مى‌كرد كه عضو ناتو شود. از اين رو، مى‌توان استنتاج كرد كه جنگ سرد و مرزبندى بلوكها در قاره اروپا در اين چهار ساله بعد از جنگ، بطور كامل، تعيين و تحديد شد.

رويارويى اتحاد شوروى‌

الف- تأسيس سازمان پيمان متقابل اقتصادى كشورهاى سوسياليست شرق (كمكون): شوروى براى مقابله با طرحهاى اقتصادى و نظامى غرب- كه جذب كشورهاى اقمارى اروپاى شرقى نيز بطور ضمنى يا صريح جزو اهداف آنها بود- درصدد تحكيم مناسبات و پيوندهاى خويش با اروپاى شرقى برآمد. قراردادهاى همكارى متقابل بين اتحاد شوروى، لهستان، بلغارستان، مجارستان، رومانى و آلبانى به امضا رسيد كه امكان تبادل تجربه‌هاى توسعه ميان آنان را فراهم مى‌ساخت؛ با اين وجود، كمكون بيشتر نقش سلطه مسكو بر كشورهاى متحد را ايفا مى‌كرد. اين پيمان در سال 1949 م منعقد شد و يك مبارزه جويى ديگر بلوكهاى قدرت را به نمايش گذاشت. [1]

ب- تشكيل جمهورى دموكراتيك آلمان (شرقى): اقدام ديگر شوروى در همين سال (1949 م) ايجاد جمهورى دموكراتيك آلمان شرقى در مناطق تحت نفوذ خود بود.

آلمان شرقى بانظام سياسى، اجتماعى و اقتصادى شبيه اتحاد شوروى و تحت هدايت حزب كمونيست در جرگه اقمار آن دولت قرار گرفت. شوروى با اين عمل نشان داد كه دهه پايانى سال 1940 م را با تثبيت سلطه و نفوذ خود در اروپاى شرقى، آن هم در همه ابعاد و زمينه‌ها، به پايان مى‌برد. [2]

[1] فرهنگ علوم سياسى، غلامرضا على بابايى، ج 5 و 6، ص 90-92.

[2] جريانهاى بزرگ تاريخ معاصر، پيرن، ج 4، ص 1146-1175.