نام کتاب : تاریخ و اصول روابط بین الملل نویسنده : جمالی، حسین جلد : 1 صفحه : 139
صلح قرار گرفت.
پرسترويكا:
بازسازى اقتصادى يا پرسترويكا، برنامهاى جامع و منظم
براى مقابله با ركود و بحران اقتصادى و اجتماعى در شوروى بود. اقتصاد بيمار اين كشور
از دهه 1960 م، نمودار آمارى توأم با كاهش را در شاخصهاى مختلف نشان مىداد. شكست سياستهاى
اقتصادى حزب كمونيست در تأمين مايحتاج مردم، ناكامى در رفع نارساييهاى مديريتى و نياز
روزافزون حكومت به تحصيل ارز خارجى براى تأمين سرمايههاى لازم جهت طرحهاى صنعتى، نشان
از بحران اقتصادى در كشور ابر قدرت شرق داشت. صنعت عقب مانده، تكنولوژى قديمى، كشاورزى
ضعيف، درآمد سرانه پايين، كاهش توليد ناخالص ملى و ... ضرورت پرسترويكا را بر رهبران
نسل جديد شوروى آشكار ساخت. [1]
تغيير ساختار و نهادهاى اقتصادى در طرح پرسترويكاى گورباچف،
در واقع، شامل تقليل كنترل و دخالت دولت در امور اقتصادى و ايجاد روند خصوصى سازى در
كشاورزى و صنعت بود. در كشاورزى، تلفيق سياست «نظام مسؤوليت» «دنگ شيائوپينگ» در چين
و سياست اقتصادى نوين «نپ» لنين مد نظر قرار گرفت. هدف آن بوده كه خودمختارى مزارع
اشتراكى و دولتى را در امور توليدى و سرمايهگذارى افزايش دهد. اين مزارع، از آن پس،
مىتوانستند مازاد توليد خود را به دولت، تعاونيها، كارخانهها يا مردم عادى بفروشند
و درآمد حاصل را يا به كارگران خود بپردازند يا صرف سرمايهگذارى كنند. تشويق دولت
از كشت و كار در قطعات كوچك اراضى خصوصى نيز كشاورزان را برمىانگيخت تا اوقات فراغت
خود را هر چه بيشتر در زمينهاى خود صرف كنند.
در مورد صنعت، اصلاحات در سه محور اساسى تدوين و تنظيم
گشت.
اول: نوسازى تكنولوژيكى؛ افزايش سرمايهگذارى صنعتى، نوسازى
و تجهيز تأسيسات، ماشينى و كامپيوتريزه كردن صنعت، تشويق به نوآورى و تغيير خطوط توليد
[1] ر. ك. تحولات سياسى در اتحاد شوروى (از
برژنف تا گورباچف)، يان در بيشاير، ترجمۀ هرمز همايون پور، سازمان انتشارات
و آموزش انقلاب اسلامى.
نام کتاب : تاریخ و اصول روابط بین الملل نویسنده : جمالی، حسین جلد : 1 صفحه : 139