حمايت كشور روسيه تزارى بود، يكى از نهضتهاى پُرجوش و خروش در بالكان بود.

دولت صربستان درصدد بود تا با وحدت «بوسنى- هرزه‌گوين» و مونته نگرو، اقدام به ايجاد صربستان بزرگ كند. از اين رو، در بحران الحاق «بوسنى- هرزه‌گوين» به اتريش- مجارستان، تا سر حد يك جنگ تمام عيار با آن كشور پيش رفت. [1]جنبش ناسيوناليستى، «پان اسلاويسم» از يك سو، آشكارا عليه يكى از قدرتهاى بزرگ آن عصر يعنى «اتريش- مجارستان» بود و از سوى ديگر در راستاى منافع قدرت اروپايى بزرگ ديگر يعنى روسيه تزارى بود. در نهايت، آتش زير خاكستر جنگ از همين منطقه شعله كشيد و با قتل وليعهد اتريش در «سارايوو» به دست يك دانشجوى صرب اهل بوسنى، جنگ جهانى اوّل آغاز گرديد. اين دانشجو، عضو گروه «دست سياه»، متعلق به جنبش ناسيوناليستى پان اسلاويسم تحت رهبرى «سرهنگ ديمتريويج» رئيس سازمان اطلاعات و امنيت صربستان، بود. [2]

جنبش ناسيوناليستى در ساير مناطق بالكان نيز مايه منازعات بود. دولتهاى بلغارستان، يونان، رومانى، صربستان و آلبانى اگر چه تازه از طريق جنگ، خود را از سلطه امپراتورى عثمانى رهانيده بودند، اما همچنان اختلافات مرزى شديدى داشتند.

اين امر كه به جنگهاى بالكان- جنگ اتحاد بالكان با عثمانى 1912- 1913 و جنگ بين اتحاد بالكان- 1913- منجر شده بود، هنوز ريشه‌هاى اختلاف و كشمكش را نخشكانده و نارضايتى از ميزان قلمرو جغرافياى ملى در تمام اين كشورها، زمينه مساعدى براى اغتنام از فرصت فراهم مى‌كرد. بدين سان، آغاز جنگ جهانى و منافع متعارض دو دولت اتريش- مجارستان و روسيه در اين منطقه، بالكان را در كام جنگ عمومى و فراگير فرو برد. [3]

2- وجود سيستم اتحاد و اتفاق مثلث‌

شكل گيرى دو بلوك متخاصم، تحت عنوان «اتحاد مثلّث» و «اتفاق مثلّث»، روند تحولات و حوادث را به وقوع جنگ سوق داد. اتحاد مثلث، متشكّل از كشورهاى‌

[1] - تحولات روابط بين الملل (از كنگره وين تا امروز)، نقيب‌زاده، ص 115-117.

[2] همان، ص 128-129.

[3] تاريخ اروپا از سال 1815 به بعد، ليتل فيلد، ص 190.