«آلمان»، «اتريش- هنگرى» و «ايتاليا» از يكسو و اتفاق مثلث، در بر گيرنده دولتهاى «فرانسه»، «بريتانياى كبير» و «روسيه» از سوى ديگر، جبهه‌گيرى قدرتهاى عمده بين‌المللى را چنان سخت و پيچيده كرد كه تنها بهانه‌اى لازم بود تا شعله‌هاى جنگ ميان آنان برافروخته شود.

شكل گيرى اتحاد مثلث: سيستم اتحاد مثلث در ذيل سياستهاى بيسمارك، صدر اعظم آلمان، معنا و مفهوم پيدا مى‌كند. بيسمارك كه از شخصيتهاى مؤثر وحدت آلمان در سال 1871 بود، سياست «خون و آتش» را براى تحقق آرمان وحدت ملّى به مرحله اجرا درآورد. او توانست با جنگهاى 1864 دانمارك- پروس، 1866 اتريش- پروس و 1870- 1871 پروس و فرانسه، امپراتورى واحد آلمان را اعلام كند. تحقق اين آرمان و آرزوى او، به بهاى شكست ناپلئون سوم، امپراتور مقتدر فرانسه، از دست رفتن ايالتهاى آلزاس و لورن از فرانسه، پرداخت غرامت سنگين و نگهدارى قواى آلمانى در خاك فرانسه براى ضمانت تعهدات بود. چنين بهاى سنگينى، به احتمال زياد، فرانسه را مترصد اقدامات تلافى جويانه مى‌كرد. از اين رو، سياست بيسمارك به «ديپلماسى اتحاد و ائتلاف» جهت منزوى نگه داشتن فرانسه تغيير يافت. اتحاد مثلث، حاصل اين جهتگيرى بيسمارك در سياست خارجى است. [1]

بيسمارك ابتدا پيمان «اتحاد سه امپراتورى» را در سال 1872 بين روسيه، آلمان و اتريش- مجارستان به وجود آورد كه در واقع نخستين سيستم اتحاد و ائتلاف وى بود.

هنگامى كه بحران 1875- 1887 به عمر اين اتحاد پايان داد، دومين سيستم بيسمارك شكل گرفت. در اين مرحله، اتحاد نظامى و دفاعى اتريش و آلمان به هنگام وقوع حمله از طرف روسيه به آنها، بنيادى را بنا نهاد كه ايتاليا در سال 1882، متمايل به الحاق به آن گرديد. پيوستن ايتاليا به اتحاد دفاعى اتريش- مجارستان و آلمان، اتحاد جديد ديگرى به نام «اتحاد مثلث» را به وجود آورد. [2]

[1] دگرگونى نظام بين‌المللى؛ تسلّط جهانى اروپا و ارزشهاى اروپايى (1914-1815)، بهرام مستقيمى، ص 181-189، مؤسسۀ چاپ و انتشارات وزارت امور خارجه.

[2] تاريخ روابط بين الملل در قرن نوزدهم، رونوون، ج 2، ص 119-123.