نام کتاب : تاریخ و اصول روابط بین الملل نویسنده : جمالی، حسین جلد : 1 صفحه : 22
براساس اين اتحاد، اگر ايتاليا بدون تحريك فرانسه، مورد
حمله دولت اخير قرار مىگرفت، دو متحد ديگر به كمك آن مىشتافتند و در صورت حمله فرانسه
به آلمان نيز ايتاليا به همين نحو عمل مىكرد. اما اگر قدرت ثالثى به يكى از طرفها
حمله مىنمود، دو متحد ديگر بىطرف مىماندند، مگر آنكه يكى به شركت در جنگ به نفع
ديگرى تمايل داشت. اين اتحاد در سالهاى 1887، 1891، 1897، 1902 و 1912 تجديد گرديد
و تعهدات فوق، مورد تأييد متعاهدين قرار گرفت. آشكارا مىتوان استدلال كرد كه وجود
چنين سيستم و تعهداتى، زمينه مساعد و مناسبى براى بحران و جنگ مىباشد. از همين رو،
با آغاز جنگ ميان اتريش و صربستان، پاى ساير متحدان به وسط كشيده شد و جنگ جهانى آغاز
گرديد. [1]
شكل گيرى اتفاق مثلث: كنارهگيرى بيسمارك از قدرت در آلمان
در سال 1890، سرآغاز تحولاتى نوين در قاره اروپا محسوب مىشود. از يكسو، سياست خارجى
آلمان در دو محور «كسب مستعمرات» و «توسعه نيروى دريايى» فعّال گرديد و از سوى ديگر،
خروج فرانسه از انزواى ايجاد شده در چارچوب سيستمهاى اتحاد و ائتلاف بيسمارك، موجب
شكلگيرى «اتفاق مثلث» شد. اتفاق مثلث، متضمّن تعهدات ضمنى براى طرفين آن يعنى «روسيه»،
«فرانسه» و «انگلستان» بود؛ بگونهاى كه در مخاطره جدى قرار گرفتن يك كشور، ورود به
عرصه بحران براى ديگرى را در پى داشت.
در سال 1898 اتفاق مثلث با بهبود روابط فرانسه و روسيه
در زمينه مسائل اقتصادى، آغاز شد؛ اين روابط كه رو به بهبود فزاينده و توأم با دور
شدن روسيه از آلمان بود، در سال 1900 به پروتكل نظامى بين دو كشور تبديل گرديد. اين
نخستين پايه اتفاق مثلث قلمداد مىشود كه به ابتكار «دلكّسه»، وزير امور خارجه فرانسه،
به نتيجه رسيد. در مرحله بعد، توافق دوستانه (توافق قبلى يا آنتانت- كُرديال) ميان
فرانسه و انگلستان در سال 1904، نشان داد كه رقباى اتحاد مثلث، در پى نزديكى هر چه
بيشتر با يكديگرند، تا به هنگام مخاطرات، بخوبى ميزان تعهدات و مسؤوليتهاى يكديگر را
بدانند. در نهايت، توافق سياسى روسيه و انگلستان در سال 1907، سيستم اتفاق مثلث را
تكميل
[1] تاريخ روابط بينالملل در قرن نوزدهم،
رونوون، ج 2، ص 123-124.
نام کتاب : تاریخ و اصول روابط بین الملل نویسنده : جمالی، حسین جلد : 1 صفحه : 22