فرآيندى كه طى آن ملّتها از تمايل و توانايى خويش نسبت به تدبير مستقل سياست خارجى و سياستهاى اساسى داخلى خود صرف نظر كرده، در عوض در پى تصميم‌گيرى مشترك و يا تفويض روند تصميم گيرى به سازمانهاى ناظر جديدى هستند. [1]

براساس اين تعريف، روند جديد صرف نظر كردن از حاكميّت ملّى و تمايل به پذيرش اقتدار فراملّى [2]

، از مفروضات اصلى تئورى همگرايى است. در اين روند، ملّتها و رهبران سياسى در مى‌يابند كه نيل به اهداف و منافع ملّى، تنها در سايه تصميم‌گيرى جمعى و مشاركت در يك نظام همگرا، بيشترين بهره‌دهى و مطلوبيّت را به همراه دارد.

بنابراين، دولتها و ملّتها به جاى تكيه بر ناسيوناليسم و خوداتكايى داخلى، به آرمانها، سازمانها و تصميمهاى مافوق ملى، گرايش پيدا مى‌كنند.

حركت وحدت گرايى، از حوزه و قلمرو اقتصادى به سوى حوزه سياسى است.

بنابراين فرض، نخستين عرصه همگرايى در حوزه اقتصادى نمود مى‌يابد؛ آنگاه به حوزه سياسى و امنيّتى سرايت پيدا مى‌كند. تشكيل جامعه «زغال و فولاد اروپا» [3]

در سال 1330 ه- ش/ 1951، متشكل از كشورهاى آلمان، فرانسه، ايتاليا، هلند، بلژيك و لوكزامبورگ، به عنوان يك نهاد اقتصادى فراملّى، نمونه تاريخى و واقعى همگرايى و وحدت در حوزه اقتصادى است. [4]

گسترش و توسعه اين پديده به قلمرو سياسى و امنيتى، با فراز و نشيبهايش، به آرمان وحدت اروپا منجر شد كه تحقق آن، به رغم موانع و تنگناهاى موجود، تجربه‌هاى عملى را پشت سر گذاشته است. [5]

درستى يا نادرستى اين فرضيه موجب مجادلاتى چند براى تئورى همگرايى بود، بگونه‌اى كه برخى از تحليلگران با استناد به شواهد تاريخى و ساير دلايل منطقى، در موفقيت كامل اين فرضيه ترديد كردند. [6]

[1] نظريۀ معاصر روابط بين‌الملل، جوزف فرانكل، ترجمۀ وحيد بزرگى، ص 83-84، انتشارات اطلاعات.

[2] .ytilanoitan repus-1

[3].)CSCE(ytinummoc leets dna laoc naeporuE-2

[4] - ر. ك. سازمانهاى بين‌المللى، ابوالقاسم مُنصفى، انتشارات دانشكده علوم ارتباطات اجتماعى.

[5] - ر. ك. وحدت اروپا در تئورى و عمل، افشين عزيزيان.

[6] نظريۀ معاصر روابط بين‌الملل، فرانكل، ص 84-86.