نام کتاب : تاریخ و اصول روابط بین الملل نویسنده : جمالی، حسین جلد : 1 صفحه : 220
اهمّيت ويژهاى برخوردار است، بدين معنا كه رفتار هر كشور
بطور مستقيم يا غيرمستقيم بر كشورهاى ديگر تأثير مىگذارد. كشورها نسبت به رفتارهاى
يكديگر حسّاسيت خاصى دارند و همواره رفتار يك كشور، با عكس العمل و واكنش كشور يا كشورهاى
ديگر روبهرو است. اين حساسيت اشاره ضمنى به آسيب پذيرى نيز دارد. آسيب پذيرى يعنى
صدمه ديدن و خسارت وارد شدن به طرحها، برنامهها و سياستهاى يك دولت. [1]
با توجه به اين دو مفهوم، دولتها به هنگام تدوين سياستها
و خط مشىهاى خود، بايد واكنشهاى كشورهاى ديگر را در نظر گرفته و منافع ملّى خود را
در چارچوب لحاظ منافع ملى ديگران، بنگرند. وجود چنين عناصرى در روابط بين دولتها، خود
باعث وابستگى متقابل در سطحى پيچيدهتر مىگردد.
د- عدم مناسبت زور در روابط اقتصادى: روابط كشورها در
ابعاد مختلف اقتصادى، سياسى، نظامى و امنيتى و فرهنگى به قرارى مىباشد كه از ميان
آنها، روابط اقتصادى در سطحى بسيار وسيع و گسترده قرار دارد و جايگاه مهمى نيز در روابط
متقابل دولتها يافته است. ايجاد و استمرار اين نوع روابط، تنها در گرو هماهنگى و همكارى
بوده و نمىتواند بر مبناى زور تنظيم شود. چانه زنى، مذاكره، بده و بستان، امتياز دادن
و امتياز گرفتن، مناسبترين راه كارهاى مناسبات اقتصادى مىباشند و از اين رو، خشونت
و كاربرد زور، هيچ تناسبى در روابط تجارى و بازرگانى نداشته و برعكس مىتواند موجبات
ركود اقتصادى را فراهم آورد.
ه- عدم خودكفايى و استقلال اقتصادى: مفاهيم «خودكفايى»
و «استقلال اقتصادى»، ديگر معناى مطلق و كلاسيك خود را از دست دادهاند. هيچ كشورى
به تنهايى نمىتواند نيازهاى اقتصادى خود را برطرف كند و به خودكفايى كامل و تمام عيار
دست يابد. كشورهاى توسعه يافته و توسعه نيافته به يكديگر وابستهاند، زيرا در صورت
قطع مواد اوليه از سوى كشورهاى جهان سوم، جهان صنعتى نمىتواند به حيات اقتصادى خود
ادامه دهد و در مقابل نيز، اگر كالاهاى صنعتى متوقف شوند، روند توسعه
[1] - نظريههاى متعارض در روابط بينالملل،
جيمز دوئرتى و رابرت فالتز گراف، ترجمۀ عليرضا طيّب و وحيد بزرگى، ج
1، ص 225-226، قومس.
نام کتاب : تاریخ و اصول روابط بین الملل نویسنده : جمالی، حسین جلد : 1 صفحه : 220