استخدام درآمد. به هر صورت، استفاده از زور در روابط بين دولتها، در دورانهاى گذشته، به عنوان يك اقدام رايج و متداول درآمده بود. جنگهاى دولتهاى اروپايى با يكديگر و عمليات نظامى آنان جهت تسخير مستعمرات، نمونه بارز اين الگو مى‌باشد.

به تدريج كه هزينه‌هاى جنگ افزايش يافت و ميزان تخريب و تلفات تسليحات افزوده شد، تنفّر و انزجار عمومى از جنگ در افكار عمومى پديد آمد. به دنبال اين امر، ممنوعيت استفاده از زور و ابزار نظامى در روابط بين دولتها، به صورت قراردادها ظهور كرد و سرانجام، در منشور ملل متحد تجلى يافت. با اين وجود، هرگز جنگ از عرصه حيات آدمى محو نشد.

استفاده از عوامل نظامى جهت تعقيب اهداف خارجى دولت، مستلزم ارزيابى موارد زير است. نخست آن كه، چه توجيهى براى اين اقدام وجود دارد؟ چگونه مى‌توان مشروعيت كاربرد زور را براى حل و فصل اختلافات، براى جامعه بين‌المللى اثبات كرد؟

در اين راستا، ديپلماسى به عنوان حامى جنگ در عرصه سياسى روابط دولتها، وظيفه دارد استدلالهاى قانع كننده‌اى براى ساير دولتها جهت توجيه اقدام به جنگ ارائه دهد.

دستگاه ديپلماتيك موفق، به هنگام صلح و جنگ، توجيه‌گر اعمال و رفتارهاى دولت خويش در صحنه بين‌المللى است. دوم آنكه، ارزيابى دولت آغازگر جنگ از ميزان دستيابى به اهداف و نيل به موفقيت چگونه مى‌باشد؟ آيا امكانات و ابزارهاى موجود و در دسترس، مى‌تواند ضامن پيروزى باشد؟ سوم آن‌كه استفاده از تسليحات متعارف يا استراتژيك چگونه خواهد بود؟ محدوديتهاى ناشى از سلاحهاى هسته‌اى و بازدارندگى آن، اين تسليحات را به عنوان اهرم فشار و تهديد درآورده است و جز استفاده از آن در پايان جنگ جهانى دوّم، از آنها، حتى در يك سطح محدود، استفاده نشده است. از اين رو، ضرورت ارزيابى از سلاحهاى متعارف را بايد يادآور شد.

استراتژيهاى سياست خارجى‌

دولتها، نگرشهاى متفاوتى نسبت به جامعه بين‌المللى و رفتار واحدهاى سياسى و ساير بازيگران دارند. اين نگرشها و جهت گيريها، به طور كلى، در سياست خارجى‌