قرآن كريم درباره فلسفه جنگ ميان انسانها مى‌فرمايد:

(وَ لَوْلا دَفعُ اللَّهِ النَّاسَ بَعْضَهُمْ بِبَعْضٍ لَهُدِّمَتْ صَوامِعُ وَ بِيَعٌ وَ صَلَوتٌ وَ مَساجِدُ يُذْكَرُ فيهَا اسْمُ اللَّهِ كَثيراً وَ لَيَنْصُرَنَّ اللَّهُ مَنْ يَنْصُرُهُ انَّ اللَّهَ لَقَوِىٌّ عَزيزٌ) [1]

و اگر خداوند بعضى از آنها را بوسيله بعضى ديگر دفع نكند ديرها و صومعه‌ها و معابد يهود و نصارا و مساجدى كه نام خدا در آن بسيار برده مى‌شود ويران مى‌گردد و خداوند كسانى كه او را يارى كنند (و از آئينش دفاع نمايند) يارى مى‌كند خداوند قوى و شكست ناپذير است.

آرى، همچنان كه جنگ براى زندگى مادى بشر يك ضرورت است، براى ادامه زندگى معنوى او نيز ضرورى و لازم است. البته اين سخن نه به اين معناست كه پيامبران، معنويت را در جامعه با جنگ رواج مى‌دهند؛ بلكه مراد آن است كه برخوردهاى خشونت‌آميز مخالفان، جنگ را اجتناب ناپذير مى‌سازد.

همچنين، از آيه‌هاى قرآن استفاده مى‌شود كه جنگهاى پيامبر بزرگوار اسلام- و به تبع جنگ در اسلام- به سه منظور انجام شد: دفاع، رفع ستم و برانداختن فتنه. اولين انگيزه جنگهاى اسلام عليه كفر، دفاع از حقوق مسلمانان و كيان جامعه اسلامى بود. قرآن كريم در اين باره فرموده است:

(أُذِنَ لِلَّذينَ يُقاتَلُونَ بِأَنَّهُمْ ظُلِمُوا وَ انَّ اللَّهَ عَلى‌ نَصْرِهِمْ لَقَديرٌ، الَّذينَ أُخْرِجُوا مِنْ دِيارِهِمْ بِغَيْرِ حَقٍّ الَّا انْ يَقُولُوا رَبُّنَا اللَّهُ) [2]

به كسانى كه جنگ بر آنان تحميل گرديده، اجازه جهاد داده شده است؛ چرا كه مورد ستم قرار گرفته‌اند؛ و خدا بر يارى آنها تواناست.

قرآن كريم در مورد رفع ستم، چنين بيان مى‌دارد:

(وَ ما لَكُمْ لا تُقاتِلُونَ فى‌ سَبيلِ اللَّهِ وَالْمُسْتَضْعَفينَ مِنَ الرِّجالِ وَ النِّساءِوَالْوِلْدانِ

[1] حج (22)، آيۀ 40.

[2] همان، آيۀ 39.