مورد اتفاق نظر دارند كه اين جنگ، ميراث جنگ جهانى اول است. شايد بيش از همه، «ماكس وبر»، دانشمند برجسته آلمانى و «جان مينيارد كينز»، اقتصاددان مشهور انگليسى، به اين موضوع توجه خاصى داشتند. در اينجا به قسمتى از نظرات «ماكس وبر» اشاره مى‌كنيم.

جامعه شناس آلمانى، ماكس وبر، در سخنرانى خود در سال 1919 م به اين مسأله اشاره مى‌كند و اتفاقاً اين كلمه را به زبان مى‌آورد كه:

پرداختن به گذشته و اينكه مسؤول جنگ كيست گناهى سياسى محسوب مى‌شود؛ زيرا يك ملّت شكست را مى‌پذيرد ولى تحقير را نمى‌پذيرد و اين امر سبب مى‌شود تا پانزده سال بعد جنگى ديگر شعله‌ور شود. [1]

انديشه و آرمان فضاى حياتى‌

فضاى حياتى از جمله انديشه‌هايى است كه در آثار برخى از فيلسوفان آلمانى در قرون معاصر، از جايگاهى والا برخوردار بود. فاشيستهاى آلمان نيز سخت بدان پاى بند بوده و هيتلر در كتاب «نبرد من» از آن سخن رانده بود. بر اساس تفكر فضاى حياتى، يك ملت به مثابه يك موجود زنده است. هر موجود زنده‌اى با افزايش رشد و بالندگى خود، نياز به مكان، تغذيه و فضاى بيشترى دارد. به عبارت ديگر، تداوم حيات اين موجود بطور طبيعى به توسعه فضاى حياتى وابسته است. ملتى كه رسالت پيشرفت تمدن را دارد و پرچمدار ترقى بشريت است، بطور طبيعى، بالنده، رشد يابنده و پوينده است. اين ملت تنها با توسعه فضاى حياتى است كه مى‌تواند رسالت، نقش و وظيفه خود را انجام دهد، و گرنه به ضعف و اضمحلال مى‌گرايد. اين نحوه نگرش به ملت و جهان، بدون ترديد، به سياستهاى جنگ طلبانه مى‌انجامد؛ همان طور كه هيتلر با اعتقاد به فضاى حياتى، گام به گام، به سوى جنگ، قدم برداشت و با حمله به لهستان در سال 1939 م جنگ جهانى دوم را آغاز كرد. [2]

[1] تحولات روابط بين‌الملل (از كنگره وين تا امروز)، نقيب زاده، ص 143.

[2] جهان در ميان دو جنگ، ژاك بنو امشن و...، ج 2، ص 127-149.