طولانى‌ترى را در اين كشور به خود گرفته بود باقى مانده بود. بريتانياى كبير كه از لحاظ توسعه صنعتى، شرايط مطلوبى داشت، توانست رقيب بالقوه آلمان درآيد. ايتاليا از لحاظ صنعتى عقب مانده بود و در بسيارى از موارد به خارج اتكا داشت. اتحاد جماهير شوروى به تناسب تاريخ صنعتى شدن- بعد از جنگ جهانى اوّل- داراى شاخصهاى بسيار بالايى بود، هر چند از لحاظ توليد زغال، فولاد، چدن و ماشين آلات نمى‌توانست همپاى رقيبان اروپايى خود حركت كند. ايالات متحده آمريكا، وضع ممتاز و استثنايى داشت. اين كشور در سال 1938 م با 8/ 34 از درصد كل توليد صنعتى جهان، در مقام اول قرار داشت. صنايع، مواد اوليه، تجارت و بازرگانى آمريكا به نحوى مطلوب در ترقى و توسعه اين كشور ايفاى نقش مى‌كردند. در اين ميان، ژاپن هم توانست با تسخير مناطقى از چين به برخى از نقاط ضعف اقتصاد خود، سر و سامان دهد. توليد صنعتى در مجموع در طول سالهاى بعد از جنگ جهانى اول، سه برابر گرديد و كارخانه‌هاى فولاد سازى، توليدات خود را به دو برابر افزايش دادند؛ با اين وجود، ميزان وابستگى اقتصاد ژاپن به مواد اوليه در خارج از كشورش، مى‌توانست تنگناهاى جدى برايش فراهم كند.

همبستگى ملى و معنوى‌

ايمان سياسى مردم به نظامهاى حكومتى و رهبران كشور، در قدرت ملى بسيار معتبر و مؤثر است. وحدت ملى و همبستگى مردمى اين امكان را براى سياستمداران فراهم مى‌كند كه با پشتوانه قابل اتكايى به سياستگذارى اقدام نمايند. بررسى اين مهم در كشورهاى دموكراسى غربى و دولتهاى توتاليتر مى‌تواند تا حدودى راهگشاى مشاركت مردم در جنگ احتمالى آينده باشد. هيتلر و حزب نازى از سال 1933 م تلاش بسيارى را مبذول داشت تا مشروعيت حكومت فاشيست را در افكار و انديشه‌هاى ملت آلمان ايجاد كند. هر چند از لحاظ اسناد و مدارك نمى‌توان قضاوت مقرون به واقعيتى را ارائه داد، اما در مجموع، ملت آلمان در سايه حكومت هيتلر از تحقير قرارداد صلح ورساى رهايى يافت، ركود اقتصادى به توسعه و پيشرفت مبدل شد، تحميلات متفقين عليه آلمان، يكى پس از ديگرى، از ميان برداشته شد و به ميزان معتنابهى، مجد، عظمت و