پيوستند و مجموعه نيروهاى فوق، آلمانها را از كناره راست رود «سن» عقب راند. پاريس در ماه اوت همين سال آزاد شد. نيروهاى كمكى كه در «پرووانس» پياده شده بودند، با كمك ارتش فرانسه، «مارسى» و «تولون» را آزاد كرده، از درّه «رون» بالا رفتند؛ آنگاه بعد از الحاق به نيروهايى كه از سوى نرماندى در حركت بودند، به سوى مرزهاى آلمان تغيير جهت دادند. در پايان سال 1944، متفقين به رود «راين» رسيدند. استان «لورن»- كه به همراه آلزاس همواره مورد منازعه آلمان و فرانسه بود- آزاد گرديد. آخرين خط دفاعى هيتلر در «آردن» نيز با شكست رو به رو شد. نيروهاى متفقين در هفتم مارس 1945 از طريق پل «رماگن» از رود «راين» گذشتند و سرزمين اصلى رايش مورد تهاجم سنگين هوايى قرار گرفت. حدود پنجاه هزار تُن بمب روى منطقه صنعتى روهر ريخته شد.

نيروهاى آمريكايى از غرب و نيروهاى ارتش سرخ از شرق در «الب» به هم ملحق شدند و ارتش متفقين توانست برلن را فتح كند. هيتلر در زيرزمينى كه اقامت گزيده بود، خودكشى كرد و فرماندهان نظامى آلمان، تسليم نامه بدون قيد و شرط آلمان را امضا كردند. آلمان بطور موقت بين چهار كشور آمريكا، شوروى، انگليس و فرانسه تقسيم شد و شورايى مركب از نمايندگان آنها براى اداره برلن تشكيل شد. بدين سان، يك بار ديگر آلمان، همانند جنگ جهانى اول، جنگ را به متفقين باخت و ناچار شد تاوانى بمراتب بيشتر و سنگين‌تر از تاوان جنگ اول جهانى را بپذيرد. [1]

نبرد در اقيانوس اطلس و شكست ژاپن: آخرين عرصه پيكار بين دولتهاى محور و متفق، آسياى جنوب شرقى و اقيانوس آرام بود. فرماندهى نيروهاى آمريكايى در اقيانوس آرام را ژنرال «مك آرتور» بر عهده داشت. در اين نبرد، تنها ژاپن بود كه در مصاف با آمريكا و متحدانش قرار گرفته بود. پس از پيروزيهاى پياپى ژاپنيها در سالهاى 1941 و 1942، ناوگان دريايى آمريكا در جنگهاى «مرجان» و «ميدوى»؛ موازنه قدرت دريايى در اقيانوس آرام را كه در حمله پرل‌ها ربر از دست داده بود، دوباره به دست آورد. جزاير اقيانوس آرام كه داراى ارزش استراتژيك بود، از آن پس، صحنه نبرد گاه و

[1] ر. ك. تاريخ رهايى فرانسه (ژوئن 1944 - مه 1945)، روبر آرول، ترجمۀ قاسم صنعوى، دفتر نشر فرهنگ اسلامى.