از ميان جمع حاضر تنها يك نفر- كه گويا از ياران معاويه بود- به مخالفت برخاست كه او هم با واكنش شديد مالك اشتر پا به گريز نهاد و سرانجام به دست مردم كشته شد. على عليه السلام كه مظهر عدالت بود، ديه قتل آن مرد را با آن‌كه از مخالفانش بود از بيت‌المال پرداخت (چون قاتل مشخص نبود). [1]

گردآورى سپاه‌

اميرمؤمنان عليه السلام براى جنگ با معاويه نيازمند نيروى فراوان و با روحيه بود. از اين رو نامه‌هايى به استان‌هاى گوناگون فرستاد و از كارگزارانش خواست كه در بسيج عمومى عليه معاويه شركت جويند و رزمندگانشان را به جبهه نبرد اعزام كنند.

همچنين حضرت براى آماده ساختن افكار عمومى نياز به مبلّغانى چيره‌دست و باايمان داشت. نزديك‌ترين افراد به امام در اين كار دو فرزند بزرگوار آن حضرت يعنى امام حسن و امام حسين عليهما السلام بودند. آن دو بزرگوار با سخنرانى‌هاى شورانگيزشان مردم را به جنگ با معاويه ترغيب مى‌كردند و فنون و آداب جنگى را به آنان مى‌آموختند. همچنين بر هماهنگى و اتحاد مردم تأكيد مى‌ورزيدند.

متأسفانه افراد ظاهر مسلمان اما سست عنصر در ميان مردم كم نبودند و اين بزرگ‌ترين گرفتارى على عليه السلام بود. نه ايشان مى‌توانست آنان را طرد كند و نه آنها حاضر بودند كه خالصانه در ركاب آن حضرت نبرد كنند.

[1] - وقعة صفين، ص 93 و 94