قرارداد حكميّت‌

پس از تعيين «حَكَمَين» قرارداد صلح چنين نوشته شد:

«هذا ما تَقاضى عَلَيْهِ عَلِىُّ بْنُ ابيطالِبٍ اميرُ الْمُؤْمِنينَ وَ مُعاوِيَةُ بْنُ ابى سُفْيانَ ...».

ولى معاويه اعتراض كرد و گفت: «اگر او را اميرالمؤمنين مى‌دانستم با وى نمى‌جنگيدم». عمرو نيز گفت: «هر چند على امير شما است ولى امير ما كه نيست بنابراين نام او و پدرش را بنويسيد.» [1]

ولى احنف بن قيس گفت: «او را حذف نكن هر چند به كشتار و جنگ كشيده شود. چون بيم دارم كه ديگر اين لقب برنگردد». [2]

اميرالمؤمنين عليه السلام مدتى دراز به انديشه پرداخت تا اين كه اشعث سر رسيد و با چشمى پر از تفاخر و زبانى سرشار از خيانت گفت: «اين اسم را محو كن!»

اميرالمؤمنين عليه السلام گذشته را به ياد آورد؛ زمانى كه قرارداد «صُلح حُدَيْبِيَّه» را مى‌نوشت كه «هذا ما تَصالَحَ عَلَيْهِ مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله وَ سُهَيْلُ بْنُ عَمْروٍ» سُهَيْل لجاجت مى‌كرد كه عنوان «رسولُ اللّه» حذف شود و پيامبر صلى الله عليه و آله شكيبايى به خرج مى‌داد.

حضرت على عليه السلام از پاك كردن آن اكراه داشت؛ ولى پيامبر صلى الله عليه و آله دستور داد آن را محو كردند و فرمود: «محو اين عنوان باعث محو رسالت من نخواهد شد». سپس به على عليه السلام فرمود: «و تو نيز چنين امرى در پيش‌

[1] - تاريخ طبرى، ج 5، ص 52؛ كامل، ج 3، ص 319؛ وقعه صفين، ص 508؛ الامامة والسياسة، ج 1، ص 114

[2] - لاتَمْحُ‌ اسْمَ‌ امْرَةِ‌ الْمُؤْمِنينَ‌ عَنْكَ‌ وَ انْ‌ قَتَلَ‌ النّاسُ‌ بَعْضُهُمْ‌ بَعْضاً فَاِنِّى اتَحَوَّفُ‌ الّا تَرْجَعَ‌ الَيْكَ‌ ابَدا