كوفه بازگشتند و به حسب ظاهر غائله پايان يافت. [1]

تحريكات منافقين‌

منافقان و فرصت‌طلبان كه اقتدار حكومت و آرامش مملكت‌را نمى‌توانستند تحمّل كنند پس از بازگشت خوارج، دست به شايعه‌پراكنى زدند و چنين مطرح كردند كه امير مؤمنان عليه السلام از موضوع حكميّت پشيمان شده، آن را گمراهى مى‌داند و درصدد فراهم آوردن امكانات جنگ است تا به سوى معاويه بازگردد. [2]

شايعات به گوش معاويه رسيد. فردى را به كوفه فرستاد تا اطلاعات بيشترى كسب كند. معاويه هر چند آن حضرت را مى‌شناخت و مى‌دانست كه امام هرگز از مسير قرآن و اسلام بيرون نخواهد رفت و پيمانى را كه بسته است نقض نمى‌كند؛ ولى شايد براى اين‌كه نشان دهد مراقب اوضاع و حركات امام است، دست به چنين اقدامى زد.

شايد بتوان گفت: عامل تحريك معاويه- براى استفسار از شايعات نقض آتش‌بس- اشعث بوده است؛ كسى كه به قول ابْنِ ابى الحديد معتزلى: منشأ هرگونه فساد و تباهى در حكومت على عليه السلام و عامل هرگونه اضطراب و نگرانى براى مسلمانان بود [3] و امام او را منافق پسر كافر خوانده است. [4]

مسأله‌اى كه اين احتمال را تقويت مى‌كند اين كه وى همزمان با رسيدن‌ پيامى از شام براى امير مؤمنان عليه السلام و برحذر داشتن آن حضرت از مخالفت

[1] - تاريخ يعقوبى، ج 2، ص 191؛ كامل، ج 3، ص 328؛ سيرة الائمة الاثنى عشر، ج 1، ص 489؛ عقدالفريد، ج 2، ص 388

[2] - سيرة‌الائمة الاثنى عشر، ج 1، ص 489

[3] - كُلُّ‌ فَسادٍ كانَ‌ فى خَلافَةِ‌ عَلِىٍّ‌ وَ كُلُّ‌ اضْطِرابٍ‌ حَدَثَ‌ فَاَصْلُه الْاَشْعَثُ‌: شرح نهج‌البلاغه، ج 2، ص 279

[4] - عَلَيْكَ‌ لَعْنَةُ‌ اللّهِ‌ وَ لَعْنَةُ‌ اللّاعِنينَ‌. حائِكُ‌ بْنُ‌ حائِكٍ‌!، مُنافِقُ‌ بْنُ‌ كافِرٍ، نهج‌البلاغه، خ 19