حضرت على عليه السلام و جانشينى پيامبر صلى الله عليه و آله‌

بدون ترديد مسأله رهبرى امّت و ولايت و سرپرستى امور مسلمانان از بزرگ‌ترين و مهم‌ترين مسائل اسلامى است. به لحاظ همين اهميّت، پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله سعى داشت مسأله رهبرى آينده جامعه اسلامى را در زمان حيات خود حل كند؛ لذا از اوّلين روز دعوت، مسأله ولايت را همراه توحيد و نبوّت، با صراحت بيان فرمود. و براساس مجموعه خصوصيّات‌

[1] - مجموعۀ قهرمانى‌ها و دلاورى‌هايى كه از حضرت على عليه السلام در غزوات مختلف، به‌ويژه غزوۀ بدر، سر زد - و ما گوشه‌اى از آن را بيان كرديم - در رقم زدن تاريخ آيندۀ اسلام و زندگى سياسى آن حضرت، تأثير بسزايى داشت، و آثار و نتايج آن را بايد در تاريخ اسلام، پس از رحلت پيامبر اسلام صلى الله عليه و آله جستجو كنيم.
جانبازى‌هاى امير مؤمنان عليه السلام در راه خدا، و به هلاكت رساندن مشركان به‌ويژه سران ايشان آن‌چنان كينه و عداوتى نسبت به آن حضرت و خاندانش، در ميان كفّار قريش، بوجود آورد كه بعدها آثار آن، بروز كرد.
از جمله سخنان عثمان با على عليه السلام را در شوراى شش نفرۀ تعيين خليفه - كه حكايت از ادامۀ كينۀ آنان مى‌كند - مى‌توان نقل كرد. عثمان در گفتگويى كه با حضرت على عليه السلام بر سر مسألۀ خلافت داشت خطاب به حضرت گفت: «چه كنم كه قريش تو را دوست ندارد، به خاطر اين‌كه تو هفتاد نفر از بزرگان و سران آنان را (در جنگ‌هاى بدر، احد و غزوات ديگر) كشته‌اى (در نتيجه آنان هم نسبت به تو كينه دارند).
نمونۀ ديگر، اشعار يزيد پس از به شهادت رساندن حضرت سيدالشهداء عليه السلام و 72 تن از ياران آن حضرت است. وى در حالى كه مست غرور پيروزى بود و سر مقدس حسين بن على عليه السلام را پيش رو داشت، اشعارى سرود كه مضمون برخى از ابيات آن چنين است:
- من اگر در مقابل كارهاى احمد (پيشواى اسلام) از فرزندانش انتقام نگيرم از نسل خندف، نيستم.
- هاشم، به نام دين، با سلطنت بازى كرد و الاّ نه خبرى از غيب آمده و نه وحيى نازل شده است.
- ما از على انتقام خود را گرفتيم و آن سوار شجاع شيردل (حسين بن على عليه السلام) را كشتيم. «مقتل الحسين، خوارزمى، ج 2، ص 59»