- كمبود نيروى كافى‌

امام در بيانى در پاسخ به سؤال فوق فرمود:

كوتاهى من در امر خلافت، به خاطر ترس از مرگ نبود، بلكه به خاطر اين سخن رسول خدا صلى الله عليه و آله بود كه فرمود: امّت درباره تو خيانت كرده، به عهدى كه من با آنان نموده‌ام وفا نمى‌كنند در حالى كه تو نسبت به من مانند هارونى نسبت به موسى.

سپس اضافه مى‌كند: «سؤال كردم تكليف من در آن موقع چيست؟

رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود؛ اگر كسى پيدا شد تو را يارى كند، با آنان مبارزه كن و حقّت را بگير، و گرنه صرف‌نظر نموده، خون خود را حفظ كن تا مظلومانه پيش من آيى.» [1]

امام در يكى از سخنانش به اين حقيقت تلخ تصريح كرده مى‌فرمايد:

اگر در ميان امت چهل نفر مرد مصمّم براى مبارزه با اين قوم مى‌يافتم قيام مى‌كردم. [2]

و نيز مى‌فرمايد:

هنگامى كه به اطرافم نظر كردم، ديدم جز اهل بيتم ياور ديگرى ندارم و حيفم آمد كه آن‌ها را تسليم مرگ كنم. [3]

- حفظ اسلام و وحدت مسلمانان‌

هر نوع جنگ داخلى در ميان مردم تازه مسلمانى كه هنوز عادات و

[1] - الشيعة والحاكمون، ص 18

[2] - «لَوْ وَجَدْتُ‌ ارْبَعينَ‌ ذَوى عَزْمٍ‌ مِنْهُمْ‌ لَنا هَضْتُ‌ الْقَوْم» شرح ابن ابى الحديد، ج 2، ص 47

[3] - «فَنَظَرْتُ‌ فَاِذاً لَيْسَ‌ لى مُعينٌ‌ الاّ اهْلَ‌ بَيْتى فَضَنَنْتُ‌ بِهِمْ‌ عَنِ‌ الْمَوْتِ‌...» نهج‌البلاغه، صبحى صالح، خ 26