رسوم جاهليّت در ميان آنان ريشه‌كن نشده، و روح ايمان و عقيده اسلامى در قلوب آنان رسوخ نكرده بود، باعث انحلال نيروها و ضعف اسلام جوان مى‌گرديد، خصوصاً در شرايطى كه اهل «ردّه» [1]

در بخش‌هايى از جزيرةالعرب پرچم مخالفت با حكومت مركزى برافراشته بودند، و دو قدرت امپراتورى ايران و روم منتظر فرصت بودند كه عليه دولت جديد پيكار كنند. اگر امام عليه السلام با وجود اين مسلمانان متزلزل و دشمنان خارجى، دست به شمشير مى‌برد و براى به دست آوردن حقّ خود با ابوبكر ستيز مى‌كرد، وحدت جامعه اسلامى و مركزيّت آن در مدينه آسيب مى‌ديد و اين بهترين فرصت براى حمله قدرت‌هاى خارجى و نابود كردن اساس اسلام بود. شايد با توجه به اين جهت بود كه آن حضرت در جريان رويداد سقيفه طى سخنانى به اهميّت اتحاد و نتايج شوم تفرقه اشاره كرده مى‌فرمايد:

موج‌هاى فتنه را با كشتى‌هاى نجات بشكافيد. از ايجاد اختلاف خوددارى كنيد و نشانه‌هاى فخر فروشى را از سر برداريد ... سكوت من به خاطرعلم و آگاهيى است كه در آن فرو رفته‌ام و اگر شما هم مثل من آگاه بوديد، بسان ريسمان چاه، مضطرب و لرزان مى‌شديد. [2]

- خطر بازگشت به جاهليّت‌

قرآن مجيد در آيه‌اى تلويحاً از دو دستگى امت، پس از رحلت‌

[1] - اين جمعيت پس‌از رحلت پيامبر صلى الله عليه و آله عليه حكومت مركزى اسلام قيام كردند و مبارزاتشان‌مدتى ادامه داشت

[2] - نهج‌البلاغه، خ 5 «شُقُّوْا امْواجَ‌ الْفِتَنِ‌ بِسُفُنِ‌ النَّجاةِ‌ وَ عَرِّجُواْ عَنْ‌ طَريقِ‌ الْمُنافَرَةِ‌، وَضَعُوا تيجانَ‌ الْمُفاخَرَةِ‌... انْدَمَجْتُ‌ عَلى‌ مَكْنُونِ‌ عِلْمٍ‌ لَوْ بُحْتُ‌ بِهِ‌ لَاضْطَرَبتمْ‌ اضْطِرابَ‌ الْأَرْشِيَةِ‌، فِى الطَّوِىَّ‌ الْبَعيدَةِ‌»