پيغمبر صلى الله عليه و آله و بازگشت گروهى از آنان به عصر جاهليّت، خبر داده، مى‌گويد:... (افَانْ ماتَ اوْ قُتِلَ انْقَلَبْتُمْ عَلى‌ اعْقابِكُمْ ...) [1]

رسول خدا صلى الله عليه و آله با توجه به اين آيه از آينده جامعه اسلامى سخت نگران بود. روند سقيفه نشان داد كه چگونه در آن روز از روى اين راز پرده برداشته شد و بار ديگر تعصّبات قبيله‌اى و افكار جاهليّت از لابلاى سخنان دو طرف پديدار گشت.

گذشته از اين، با انتشار خبر رحلت پيامبر صلى الله عليه و آله در ميان قبايل تازه مسلمان، گروهى از آنان مرتد شده به آيين نياكان خود بازگشتند و با حكومت مركزى به مخالفت برخاستند.

از سوى ديگر، مدّعيان نبوّت همچون «مُسَيْلَمَه»، «سَجاح» و «طُلَيْحَة» نيز در مناطق نجد و يمامه پرچم ديگرى برافراشته عده‌اى را گرد خود جمع كرده بودند.

در چنين اوضاع و شرايطى آيا صحيح بود امام عليه السلام پرچم ديگرى- هر چند حقّ- برافرازد و قيام كند؟ آن حضرت در نامه‌اى كه به مردم مصر نوشته به اين نكته اشاره كرده مى‌فرمايد:

... ديدم گروهى از مردم از آيين اسلام بازگشته‌اند و درصددند آيين محمد صلى الله عليه و آله را نابود سازند. ترسيدم اگر اسلام و اهلش را يارى نكنم، بايد شاهد شكاف و ويرانى در اسلام باشم كه مصيبت آن براى من بزرگ‌تر از رها كردن حكومت چند روزه‌اى است كه با سرعت مانند سراب يا ابر از بين مى‌رود. [2]

[1] - آل عمران ( 3)، آيه 144. تمام آيه چنين است: (وَ ما مُحَمَّدٌ الاّ رَسُولٌ‌ قَدْ خَلَتْ‌ مِنْ‌ قَبْلِهِ‌ الرُّسُلُ‌ افَاِينْ‌ ماتَ‌ اوْ قُتِلَ‌ انْقَلَبْتُمْ‌ عَلى اعْقابِكُمْ‌ وَ مَنْ‌ يَنْقَلِبْ‌ عَلى عَقِبَيْهِ‌ فَلَنْ‌ يَضُرَّ اللّهَ‌ شَيْئاً وَ سَيَجْزِى اللّهُ‌ الشّاكِرينَ‌)

[2] - نهج‌البلاغه، نامه 62 «... فَاَمْسَكْتُ‌ يَدِى حَتّى رَاَيْتُ‌ راجِعَةَ‌ النّاس قَدْ رَجَعَتْ‌ عَنِ‌ الْاسْلامِ‌ يَدْعُونَ‌ الى مَحْقِ‌ دينِ‌ مُحَمّدٍ صَلَّى اللّهُ‌ عَلَيْهِ‌ وَ آلِهِ‌ وَ سَلَّمَ‌ فَخَشيتُ‌ انْ‌ لَمْ‌ انْصُرِ الْاِسْلامَ‌ وَ اهْلَهُ‌ انْ‌ ارى فيهِ‌ ثَلْماً اوْ هَدْماً تَكُونُ‌ الْمُصيبَةُ‌ به عَلَىَّ‌ اعْظَمَ‌ مِنْ‌ فَوْتِ‌ وِلايَتِكُمُ‌ الِّتى هِىَ‌ مَتاعُ‌ ايّامٍ‌ قَلائِلَ‌ يَزُولُ‌ مِنْها ما كانَ‌ كَما يَزُولُ‌ السَّرابُ‌ اوْ كَما يَتَقَشَّعُ‌ السَّحابُ‌»