نگرانى قريش‌

قريش و همه كسانى كه از حقّ روگردان، و در زمان حكومت عثمان، از امتيازاتى برخوردار بودند، با اضطراب و نگرانى به حكومت امام عليه السلام رو آوردند و چاره‌اى جز تسليم نداشتند. زيرا افكار عمومى با امير مؤمنان عليه السلام بود و آنان چون نمى‌توانستند برخلاف مسير جامعه اسلامى قدم بردارند ناچار با آن حضرت بيعت كردند، ولى كينه او را به خاطر اين‌كه سران مشركان قريش و كفّار را به هلاكت رسانده بود، همچنان به دل داشتند. علاوه بر اين، آنان مى‌دانستند كه سياست حضرت على عليه السلام، هرگز با چپاولگرى و غارت بيت‌المال، سازش ندارد. قريش به اندازه‌اى كينه امير مؤمنان عليه السلام را به دل داشت كه ابن ابى الحديد مى‌گويد:

با اينكه تا آن وقت مدّت زيادى از رحلت پيغمبر صلى الله عليه و آله مى‌گذشت ولى بغض و كينه قريش نسبت به على عليه السلام نه تنها كاهش نيافته بود بلكه آنان اين دشمنى ديرينه را به كودكانشان نيز تلقين كرده بودند. [1]

گوشه‌نشينان‌

عدّه معدودى از بيعت امير مؤمنان عليه السلام كناره گرفتند. مسعودى نام آنان را قُعّاد (نشستگان) [2] و ابوالفداء، معتزله [3] (گوشه نشينان) گذارده است.

وقتى از امام عليه السلام درباره آن‌ها سؤال شد فرمود:

[1] - شرح ابن ابى الحديد، ج 11، ص 114

[2] - مروج الذهب، ج 2، ص 353

[3] - تاريخ ابى الفداء، ج 1، ص 171