نگرش امام عليه السلام به حكومت‌

بدون ترديد كسى كه كمترين شناخت از امير مؤمنان على عليه السلام و روحيّه و طرز زندگى او داشته باشد، مى‌داند كه آن بزرگوار در اصل، اشتياقى به حكومت بر مردم نداشته و هدف او از پذيرفتن خلافت دستيابى به ثروت و يا قدرت و رياست نبوده است. خود آن بزرگوار در سخنانش بارها اين موضع را گوشزد كرده است. از آن جمله گفت‌وگويى است كه بين او و ابن عبّاس واقع شده است:

ابن عبّاس: در منزلى بنام ذى قار (در راه بصره) بر اميرالمؤمنين وارد شدم. او در حالى كه كفش خود را مى‌دوخت به من فرمود: ارزش اين كفش چه قدر است؟ عرض كردم: ارزشى ندارد. فرمود:

«وَاللّهِ لَهِىَ احَبُّ الَىَّ مِنْ امْرَتِكُمْ، الَّا انْ اقيمَ حَقاً، اوْ ادْفَعَ باطلًا» [1]

به خدا سوگند، اين كفش، براى من محبوبتر از حكومت بر شما است مگر آنكه حقّى را بپا دارم يا باطلى را از ميان بردارم.

و در جمله‌اى ديگر مى‌فرمايد:

«هذا ماءٌ آجِنٌ وَ لُقْمَةٌ يَغَصُّ بِها آكِلُها» [2]

زمامدارى آبى كثيف و لقمه‌اى است كه گلوگير خورنده آن مى‌شود.

امير مؤمنان عليه السلام در پايان خطبه «شِقْشِقيّه» مى‌فرمايد:

[1] - نهج‌البلاغه، خ 33

[2] - همان، خ 5