همچنين جامعه‌اى كه ذى‌القرنين پديد آورد و فرهنگ و تمدنى كه بنيان نهاد نمونه ديگرى از جامعه آگاه و آشنا به علوم و فنون پيشرفته است. سدّ فولادين او دليل گويايى از تمدن و پيشرفت چشمگير و تفكّر برجسته آن جامعه است.

و- امنيت و ناامنى‌

آرامش و امنيت مرزى، اقتصادى، قضايى، اجتماعى، سياسى و فرهنگى از ديگر ملاك‌هاى پيشرفت و تمدّن است و در مقابل، اضطراب و ناامنى از نشانه‌هاى انحطاط يك جامعه؛ چرا كه رشد و تعالى همه جانبه تعليم و تربيت و ديگر ابعاد زندگى مادى و معنوى در سايه امنيت و آسايش امكانپذير است و تلاش و تكاپوى افراد در گهواره امنيت جهت و جريان مى‌يابد. از اين رو، قرآن كريم امنيت عمومى را زمينه‌سازپذيرش و گسترش مكتب الهى مى‌داند؛ نخست آسايش و آرامش اجتماعى و سپس توحيد و ايمان به خداى يگانه را مطرح مى‌كند. [1]

حضرت ابراهيم عليه السلام از جمله ويژگى‌هاى خانه خدا را مأمن بودن آن معرفى مى‌نمايد و از خدا مى‌خواهد تا آن را براى زايران خانه‌اش ايمن گرداند. [2]

پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله نيز آن را از نعمت‌هاى مهم و مجهول‌القدر معرفى مى‌كند:

(نِعْمَتانِ مَجْهُولَتانِ: الصَّحَةُ وَالْامانُ)؛ [3]

دو نعمت ناشناخته‌اند: تندرستى و امنيت.

يعنى: قدر آن‌ها زمانى كه گرفتارى و بيمارى پيش نيامد. همچنان ناشناخته مى‌ماند.

پس جامعه‌اى كه از نعمت امنيت بى‌بهره است نشان مى‌دهد كه هنوز با پيشرفت شايسته و تمدن انسانى فاصله دارد.

خداوند قوم يأجوج و مأجوج را نمونه‌اى از جوامع ناامن معرفى مى‌كند؛ ملتى كه در

1) - سورۀ هود (11)، آيۀ 61.

2) - سورۀ بقره (2)، آيۀ 126.

3) - الفرقان، ... ج 30، ص 463.