درس سوم: فراگيرى و جامعيّت اسلام‌

مفهوم فراگيرى‌

دومين عامل پيشرفت مكتب اسلام جامع و فراگير بودن آن است. جامعيّت به مفهوم وسيع آن، در مثلث كمال نهايى، جهان وطنى و وضوح و روشنگرى قابل تصوير است. در اين درس، به توضيح آن‌ها مى‌پردازيم:

1- كمال نهايى:

قرآن و تعاليم اسلام تمام مصالح فردى و اجتماعى را در نظر گرفته و قوانينى را تشريع نموده است كه مى‌تواند پاسخگوى نيازمندى‌هاى گوناگون جوامع بشرى باشد و بر همه ابعاد مادى و معنوى انسان‌ها نظارت كند. دين اسلام در يك سلسله آداب اخلاقى و عبادى محصور نيست، بلكه در زمينه‌هاى گوناگون فرهنگ، اقتصاد، سياست، حقوق، قضا، معاملات، معارف عقلى، مبانى اخلاقى، روابط اجتماعى، ازدواج، حدود، قصاص و ديگر مسائل مهم فقهى و سياسى، قانون‌گذارى نموده و در هيچ يك از ابعاد زندگى عاجز نمانده، هيچ مشكلى را بى‌پاسخ نگذاشته و از بيان چيزى دريغ نورزيده است:

(ما فَرَّطْنا فِى الْكِتابِ مِنْ شَىْ‌ءٍ)؛ [1]

ما هيچ چيز را در اين كتاب فرو گذار نكرده‌ايم.

هر چند قرآن به مناسبت‌هايى سخن از مسائل علمى و حوادث تاريخى به ميان آورده و درباره حركت و كرويت زمين، قانون تلقيح و توزين، حركت خورشيد و نيروى جاذبه نظر داده و از گذشته و آينده جهان سخن گفته است، ولى با اين وصف، يك كتاب علمى‌

1) - انعام (6)، آيۀ 38.