خلاصه درس‌

1- فراگيرى علم و حكمت در استحكام اسلام و پيشرفت مسلمانان نقش عمده‌اى داشته است. از اين روى قرآن در آيات نخستينِ خود، آن را مطرح كرده و مقام رفيعى براى دانش طلبان قايل شده است. پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله نيز مردم را به علم آموزى فراخوانده و آن را همچون ايمان، ملاك ارزشمندى آنان قرار داده‌اند. همچنين مرگ عالمان، شهادت و وجودشان مرجع عام و محور مراجعات مردم، اعلام گرديده است. آن حضرت آزادى اسراى با سواد جنگ بدر را به تعليم مسلمانان مشروط نمودند و برخى از اصحاب خود را به يادگيرى زبان‌هاى خارجى معاصر همچون عبرى و سريانى فراخواندند.

2- آيين اسلام علم را در زمان و مكان و در جنسيّت معلّم و متعلّم محدود نساخته و خود پيامبر صلى الله عليه و آله با شركت در نشست‌هاى علمى، مردم را در همه جا و در هر شرايطى، به تعليم و تعلّم علوم گوناگون ترغيب مى‌كرده‌اند.

3- پيشگام بودن مسلمانان در تأليف كتاب، توسعه صنعتِ كاغذ سازى، تأسيس مدارس علمى، مراكز آموزشى و كتابخانه‌هاى عمومى و همچنين پيشتازى آنان در ترجمه و انتقال برخى از علوم، هر يك ترسيم عينى تشويق‌هاى اسلام از آموزش و مظهر بارزى از معرفت‌جويى مسلمانان است.

4- همان‌گونه كه مسلمانان با تشويق و دستور مكتب خود، به فراگيرى علوم پرداختند، در طبقه‌بندى علوم نيز مورد تشويق اسلام قرار گرفته و با الهام از تعليمات وحيانى پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله به سازمان‌دهى و رده‌بندى علوم همّت گمارده و آن‌ها را متناسب با نيازهاى جسمى و روحى بشر، پايه‌گذارى نموده‌اند.

پرسش‌

1- قرآن چگونه مردم را به علم و دانش فراخوانده است؟

2- پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله از چه راه‌هايى مردم را به معرفت‌جويى تشويق مى‌كردند؟

3- مبانى توسعه علوم را برشماريد.

4- مظاهرى از پيشرفت دانش مسلمانان و انگيزه طبقه‌بندى آن را ذكر كنيد.