(لَعَلَّكَ باخِعٌ نَفْسَكَ الَّا يَكُونُوا مُؤْمِنينَ)؛ [1]

گويى مى‌خواهى جان خود را از شدّت اندوه ازدست بدهى‌كه آن‌ها ايمان نمى‌آورند.

سعه صدر پيامبر صلى الله عليه و آله مصدر خصال نيكوى ايشان شد و لوح تقدير «اخلاق ستوده» را از غيب دريافت نمودند:

(انَّكَ لَعَلى‌ خُلُقٍ عَظيمٍ)؛ [2]

راستى كه تو بر فراز بلندِ خوى و خصال والايى و (خلق عظيم و برجسته‌اى دارى).

همين خصيصه ايشان را در ميان انبيا عليهم السلام ممتاز ساخت [3] و سرانجام صدرنشين رفيق اعلى‌ شدند «[4] و به كسب نشان پرارج «مقام محمود» مفتخر گرديدند. [5]

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله افزون بر اخلاق فردى، در اخلاق اجتماعى نيز ممتاز بودند و حتى پيش از زمان بعثت هم در ميان مردم جايگاهى ويژه و سابقه‌اى درخشان داشتند؛ در طول چهل سال، با لقب «امين» مشهور بودند و درست‌كارى و امانت‌دارى ايشان زبانزد عام و خاص بود.

3- استقامت‌

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله در سايه استقامت مستمر، توانستند زحماتِ طاقت فرساى خود را به ثمر بنشانند. ايشان در مقابل انديشه، گفتار و رفتار جهل‌آميز مردم جاهل، پايدارى نمودند و آزار و اذيّت روحى و جسمى مداوم آن‌ها نتوانست صبر آن حضرت را لبريز كند و در عمل به‌

1) - سورۀ شعراء (26)، آيۀ 3.

2) - سورۀ قلم (68)، آيۀ 4.

3) - الكاشف، محمدجواد مغنيه، ج 7، ص 387.

4) - «رفيق اعلى» مجمعى است در عالم برزخ متشكّل از انبيا، امامان عليهم السلام و صالحان.

5) - «مقام محمود» تعبيرى است از جايگاه رسول خدا صلى الله عليه و آله در پيشگاه الهى كه قرآن او را بدان وعده داده است: سورۀ اسراء، آيۀ 79.