كه بدان ايمان دارد شكست نمى‌خورد چرا كه خداوند وعده پيروزى داده است.» «1»

علاوه بر اين، آنان صرف اظهار ايمان را براى نيل به سعادت و دخول در بهشت كافى مى‌دانستند، بدون اينكه در راه خدا جهاد كنند و استقامت ورزند. قرآن با اشاره به اين پندار غلط آنان مى‌فرمايد:

(امْ حَسِبْتُمْ انْ تَدْخُلُوا الْجَنَّةَ وَ لَمّا يَعْلَمِ اللَّهُ الَّذينَ جاهَدُوا مِنْكُمْ وَ يَعْلَمَ الصَّابِرينَ) «2»

آيا چنين پنداشتيد كه (تنها با ادعاى ايمان) وارد بهشت خواهيد شد در حالى كه خداوند هنوز مجاهدان از شما و صابران را مشخص نساخته است.

باتوجه به چنين پندارها و بر داشتهاى غلط تعدادى از مسلمانان، خداوند منشأ شكست آنان در نبرد احد را خود آنان مى‌داند و در پاسخ آنان كه مى‌گفتند: اين مصيبت از كجا دامن گير ما شده است با صراحت مى فرمايد:

(هُوَ مِنْ عِنْدِ انْفُسِكُمْ) «3»

آن (مصيبت) از ناحيه خود شماست.

و بدين ترتيب آنان را به باز گشت به خويشتن و جستجوى علل و عوامل شكست در درون خودشان ترغيب مى‌كند.

قرآن، به اين مقدار از هشدار بسنده نمى‌كند بلكه پس از اين مرحله به بيان مهمترين عوامل شكست آنان يعنى دنيا دوستى و سستى در انجام وظيفه و تخلف از دستور فرماندهى اشاره مى‌كند. در مورد عامل نخست مى فرمايد:

(مِنْكُمْ مَنْ يُريدُ الدُّنْيا وَ مِنْكُمْ مَنْ يُريدُ الْآخِرَةَ) «4»

بعضى از شما خواهان دنيا بوديد و بعضى خواهان آخرت.

دنيا خواهان نسبت به رسول خدا (ص) سوء ظن پيدا كرده چنين پنداشتند كه ممكن

---------------

(1) - الميزان، ج 4، ص 47

(2) - آل عمران، آيه 142

(3) - همان، آيه 165

(4) - همان، آيه 152