از رسول خدا (ص) را نشان داد. صف مؤمنان از منافقان باز شناخته شد: (... لِيَعْلَمَ الْمُؤْمِنينَ و لِيَعْلَمَ الَّذينَ نا فَقُوا) «1»

(آنچه در روز احد به شما رسيد) براى اين بود كه مؤمنان را مشخص كند و نيز منافقان شناخته شوند.

برخى از مؤمنان در آزمايشگاه احد به اشتباهات و لغزشهاى خود پى بردند و در صدد پالايش وجود خود از آلودگيها و نا خالصيها بر آمدند:

(... وَلِيَبْتَلِىَ اللَّهُ ما فى‌ صُدُورِكُمْ وَلُيمَحِّصَ ما فى‌ قُلُوبِكُمْ) «2»

و براى اينكه خداوند آنچه در سينه هايتان پنهان داريد بيازمايد؛ و آنچه را در دلهاى شما (از ايمان) است خالص گرداند.

در كنار آنان، چهره هايى همچون امير مؤمنان (ع)، حمزه، ابودجانه، حنظله، نسيبه و ... بيش از پيش درخشيدند و نشان دادند كه در راه اعتلاى كلمه توحيد و دفاع از پيامبر (ص) حاضرند تا پاى جان بايستند؛ بر خلاف بسيارى از چهره هاى ديگر كه به تعبير قرآن (اهَمَّتْهُمْ انْفُسُهُمْ.) «3» تنها در انديشه جان خويش بودند و به محض احساس خطر از سوى دشمن صحنه نبرد را ترك كردند.

غزوه احد و جنگ تحميلى‌

ترسيمى كه قرآن از فرازها و صحنه هاى تلخ و شيرين احد و چهره هاى گوناگون مسلمانان در جريان اين نبرد ارائه داده است، يكبار ديگر در انقلاب اسلامى و جريان جنگ تحميلى ارائه داده شد. بسيارى از افراد پيش از آغاز جنگ با ياد آورى جنگهاى صدر اسلام بويژه واقعه عاشورا آرزوى شهادت مى كردند و خطاب به امام حسين (ع) و يارانش مى‌گفتند:

«فَيا لَيْتَنا كُنّا مَعَكُمْ فَنَفُوزَ فَوْزاً عَظيماً»

-----------------

(1) - همان، آيات 166 و 167

(2) - آل عمران، آيه 154

(3) - همان