در پيش رو مى ديدند، قدرت هر نوع تحرك نظامى را از دست دادند. از آن پس ناچار بودند تنها به دفاع بپردازند و رؤياى تصرف مدينه را از سر بيرون كنند.

در حالى كه زر اندوزان مكه به كار خود مشغول بودند؛ مسلمانان چندين جنگ عليه دشمنان خود صورت دادند كه همه آنها با پيروزى و موفقيت همراه بود. اين جنگها از جمله عليه كسانى صورت گرفت كه با بت پرستان همدست شدند و آن حمله سراسرى را تدارك ديدند. تحمل اين توطئه گران و پيمان شكنان براى رسول خدا (ص) امكان نداشت.

اين گروه، بويژه يهوديان، قابل اعتماد نبودند. با حضور اين گروهها در كنار مرزهاى حكومت اسلامى هر زمان ممكن بود حمله اى از نوع احزاب انجام شود.

گفته هاى كسانى كه در اين جنگها كشته شدند، درستى نظر بالا را تأييد مى‌كند. يكى از بزرگان يهود بنى قريظه را آوردند كه گردن بزنند. پيامبر خدا (ص) به او فرمود: آيا خدا تو را خوار نكرد؟ او پاسخ داد: هركسى طعمه مرگ است، براى من هم اجلى است كه با آن نمى‌ستيزم و من خودرا بر دشمنى با تو سر زنش نمى‌كنم. «1»

از ديگر كسانى كه بايد به سزاى كار ناشايست خود مى‌رسيدند، آنهايى بودند كه مسلمانان را در حادثه بئر معونه به شهادت رساندند. قبل از جنگ احزاب، رسول خدا (ص) نيروى كافى براى انتقام از آن ناپاكان نداشت، ولى بعد از احزاب فرصتى پيش آمد تا آن نا جوانمردان تنبيه شوند. در اين ميان آنها كه ياراى مقاومت نداشتند، پا به فرار نهاده، از رويا رويى با سپاه اسلام خود دارى كردند. «2»

پس از جنگ احزاب دشمنان نيرومند يكى پس از ديگرى از پاى در آمدند. يهوديان ساكن خيبر از آن جمله بودند. خيبر دژى مستحكم بود و مردان جنگى بسيار داشت.

وقتى رسول خدا (ص) عازم آن قلعه شد، يهوديان مدينه به وحشت افتادند. آنان براى منصرف كردن و ترساندن مسلمانان از جنگ با مردم خيبر مى‌گفتند: فكر نكنيد جنگ با يهوديان خيبر مثل جنگ با اعراب است، در آنجا ده هزار مرد جنگجو وجود دارد. واقع امر نيز چنين بود، اما سپاه اسلام در ميان نا باورى همگان در اين نبرد هم به پيروزى‌

--------------

(1) - حياة محمد، ص 308

(2) - مغازى واقدى، ج 2، ص 405 و 406