بود. از اين رو، ايران براى آمريكا و متحدانش اهميتى ويژه داشت و آن را تا بن دندان مسلح كرده بودند. «1» رژيم ايران شاهنشاهى بود و خاندان پهلوى بر آن حكومت مى‌كرد.

اين رژيم براى آنكه اسلام را از صحنه جامعه خارج سازد، به زنده ساختن فرهنگ شاهنشاهى و ترويج ملى‌گرايى پرداخت، غافل از آنكه مردم پيش از ايرانى بودن مسلمان هستند. رژيم پهلوى كه نسبت به آمريكا سرسپردگى كامل داشت، به فرمان آمريكا با اسرائيل، همدست و همگام بود. ژاندارمى منطقه خليج فارس نيز با ايران بود كه منافع دولت آمريكا را در اين منطقه تأمين مى‌كرد. «2»

جامعه ايران با آنكه مسلمان بود، بشدت زير هجوم فرهنگ غربى قرار گرفت. عادات بومى و سنّتهاى دينى روز به روز كمرنگ و نشانه‌هاى تمدّن غربى آشكار مى‌شد.

الگوهاى زندگى شامل توليد، مصرف، آموزش و پرورش، فرهنگ و تمدن غالباً از غرب مى‌آمد. بطور خلاصه، آفت غرب‌زدگى به جان ملت ايران افتاده بود و مى‌رفت كه هويّت ملّى و اسلامى مردم به بوته فراموشى سپرده شود. واژه‌هاى غربى بر سر زبانها افتاد و به نام مبارزه با فرهنگ بيگانه و زنده كردن فارسى اصيل، واژه‌هاى جا افتاده عربى از قاموس فارسى‌زبانان حذف مى‌شد.

اقتصاد ايران طىّ يك برنامه حساب شده، تك محصولى شد و با درآمد ناشى از صادرات نفت مى‌چرخيد. كشاورزى بتدريج از رونق افتاد و مردم گروه گروه مزارع را ترك كرده، به سوى نهادهاى صنعتى وابسته هجوم مى‌آوردند. تعداد زيادى از سرمايه‌داران بزرگ پديد آمدند و اقتصاد را به دست گرفتند. اينان بيش از هر چيز به منافع خودشان مى‌انديشيدند تا آبادى ايران؛ از اين‌رو، كمتر كسى حاضر مى‌شد در بخش كشاورزى سرمايه‌گذارى كند. كار به جايى رسيد كه بخش مهمى از درآمد نفت به واردات كالاهاى كشاورزى از جمله، گندم، برنج، پنبه، گوشت، مرغ، تخم‌مرغ، سيب‌زمينى و پياز و انواع ميوه اختصاص يافت. ترديدى نيست كه اگر اهتمامى كه به صنعت مى‌دادند به كشاورزى هم داده مى‌شد، مملكت رو به آبادانى مى‌رفت و از فقر و فلاكت عمومى روستاييان كاسته مى‌شد. «3»

---------------

(1). براى اطلاع بيشتر ر. ك. به تحليلى پيرامون انقلاب اسلامى ايران، منوچهر محمدى، ص 56-69

(2) . همان

(3) . همان، ص 80