دزدى‌ نكنيم و زنا نكنيم و فرزندان خود را نكشيم و به هيچ روى بهتان و دروغى را به او نسبت ندهيم. و در كار نيك، او (رسول خدا صلى اللَّه عليه وآله) را نافرمانى نكنيم «1».

اوج اين پيمان مبتنى بر اصلاح سه موضوع بود: عقايد، اخلاق و نسل، زيرا كه انسانهايى كه بنا بود در آينده مدافع اسلام باشند، بايد عقايدى درست، اخلاقى نيك و اسلامى و نسلى پاك داشته باشند. اين سه امر با پيمان ياد شده، صورت حقيقت به خود مى‌گرفت.

رسول خدا (ص) يك معلّم قرآن به نام مصعب بن عمير را همراه اين گروه به يثرب فرستاد. مصعب ظرف مدت يك سال توفيق چشمگيرى به دست آورد! و توانست سران دو قبيله «اوس» و «خزرج» و نيز تعداد زيادى از جوانان يثرب را به اسلام معتقد سازد و كار اسلام در يثرب تا آنجا بالا گرفت كه مسلمانان اين شهر، نماز جماعت مى‌خواندند «2»

مصعب به مكه بازگشت و گزارش كار پيشرفت اسلام در يثرب را به پيامبر خدا (ص) داد.

اين خبر براى رسول خدا (ص) خوشحال كننده بود كه مى‌ديد دين خدا در حال گسترش است. به دنبال آن تعداد 75 تن از يثربيان به مكه آمدند. اين گروه با بستن پيمانى رسول خدا (ص) را مطمئن ساختند كه در صورت هجرت آن حضرت به شهر آنان در دفاع از آن حضرت بكوشند، چنان كه از زن و فرزند خود دفاع مى‌كنند و به اين ترتيب مقدمات هجرت پيامبر به يثرب فراهم و مسلمانان به فرمان رسول خدا (ص) رهسپار شهر يثرب شدند و در مدتى كمتر از سه ماه اغلب مسلمانان به آن شهر رفتند. رسول خدا (ص) نيز منتظر ماند تا در فرصت مناسب رهسپار آن شهر شود «3».

تصميم نهايى قريش‌

موفقيت چشمگير و روزافزون اسلام، سران قريش را به وحشت انداخت. البته آنان نه از رفتن مسلمانان اندوهگين بودند و نه از اسلام آوردن مردم يثرب، بلكه نگرانى آنها از اين بود كه پيامبر (ص) در يثرب نيرو مى‌گيرد و از آنان انتقام مى‌كشد. آنان رياست

---------------

(1) . سيرۀ ابن هشام، ج 2، ص 75، دار احياء التراث العربى

(2) . همان، ص 77-81

(3) . همان، ص 112-123