مدينه كه تا آن روز در شمار شريكان تجارى و همدينان مكّيان بودند، به دنبال گرايش به اسلام با آنان قطع رابطه كرده، در شمار دشمنان درجه يك آنان درآمدند.

جهانى بودن اسلام نيز عاملى بود كه به هر حال، روزى مسلمانان را رو در روى كافران قرار مى‌داد. اين امر به وسيله رسول خدا (ص) كه با محيط اجتماعى جزيرةالعرب و خوى و خصلت مردمانش آشنايى كامل داشت، به آسانى قابل پيش‌بينى بود.

با ملاحظه موارد ياد شده بسيار ضرورى مى‌نمود كه مسلمانان پس از سكونت در مدينه به جاى پرداختن به امور عادى زندگى مثل زراعت و تجارت، به امور نظامى بپردازند. خداوند نيز به مؤمنان اجازه جهاد داد؛ بويژه كه مسلمانان در مكّه از مشركان آزار فراوان ديده بودند و اموالشان هم مصادره شده بود.

قبل از بدر

اقدامهاى نظامى و نمايشى- اطلاعاتى مسلمانان قبل از نبرد سرنوشت‌ساز بدر، شامل هشت سريه و غزوه زير بود:

سريّه حمزة بن عبدالمطلب:

پيامبر اكرم (ص) هفت ماه پس از ورود به مدينه، حمزةبن‌عبدالمطلب را به فرماندهى سى تن گماشت. مأموريت اين گروه برخورد با ابوجهل بود كه رياست سيصد تن از مشركان را در كاروان قريش به عهده داشت. پس ا ز قرار گرفتن دوطرف در آستانه رويارويى، فردى از قبايل عرب، به نام «مجدى بن عمر والجهنى»، ميانجيگرى كرد و طرفين بدون درگيرى براه خود رفتند. «1»

سريّه عبيدبن حارث:

يك ماه بعد، يعنى در ماه هشتم هجرت سريّه عبيد بن‌حارث بن عبدالمطلب انجام شد. وى از سوى پيامبر خدا (ص) مأموريت يافت كه همراه با شصت تن از مسلمانان با ابوسفيان كه فرماندهى دويست تن را به عهده داشت برخورد كند. اين سريّه منجر به درگيرى نشد ولى دوتن از همراهان ابوسفيان گريخته، به مسلمانان پيوستند. اين امر براى ابوسفيان يك هشدار بود كه اسلام براى مردم مكه‌

---------------

(1) - مغازى واقدى، ترجمۀ مهدوى دامغانى، ج 1، ص 6.