بويژه كه مشركان مكه اموال آنان را مصادره كرده بودند. «1»

اهداف و پيامدهاى مانورها

چنان كه از رخدادهاى سريه‌ها و غزوه‌هاى ياد شده برمى‌آيد، اغلب آنها جنبه اطلاعاتى و دفاعى داشت و جز يك مورد منجر به درگيرى نظامى نشد. با اين وجود، تأثيرهاى مثبت چندى داشت كه به برخى از آنها اشاره مى‌كنيم:

تقويت حس اعتماد به نفس مسلمانان:

رزمندگان اسلام در اين مانورها تا چند قدمى دشمن پيش مى‌رفتند و در آستانه جنگ قرار مى‌گرفتند. اين كار تمرينى براى يك درگيرى تمام عيار بود. وقتى تعداد اندك مسلمانان به خود جرأت مى‌دادند و به دشمن نزديك مى‌شدند، روحيه اعتماد به نفس كه يكى از عوامل تعيين كننده سرنوشت جنگ است، در آنان تقويت مى‌شد. در حقيقت اين مانورها نمايشى از قدرت ايمان بود. «2»

عقد قراردادهاى سياسى:

قبايل متعددى در اطراف مدينه زندگى مى‌كردند كه لازم بود از تشكيل حكومت اسلامى و اهداف و برنامه‌هايش باخبر شوند. اين مانورها وسيله‌اى بود براى اعلام موجوديت جامعه جديد اسلامى در مدينه. طى همين مانورها قراردادهاى عدم تعرض و همكارى بسته مى‌شد كه خود عاملى در جهت اعتبار حكومت اسلامى و ترس دشمنانش به شمار مى‌رفت. «3»

اين حركتهاى نمايشى يك پيشدستى بر قريش بود، چرا كه اگر آنان مى‌توانستند قبايل اطراف مدينه را با خود همداستان كنند، حكومت اسلامى در وضعيت خطرناكى قرار مى‌گرفت. بدون شك، اگر اين قبايل حمايت قريش را به دنبال خود مى‌داشتند، در ايجاد مزاحمت براى مدينه ترديدى به خود راه نمى‌دادند.

تهديد قريش:

راههاى تجارى عربستان در آن روزگار براى قريش امن بود. آنان به دليل اينكه از قدرت نظامى و نفوذ دينى- به دليل وجود كعبه در شهرشان- برخوردار

---------------

(1) - براى اطلاع بيشتر ر. ك. الصحيح من سيرة النبى الاعظم، ج 1، ص 145-150

(2) - همان. ص 156

(3) - همان