عباس در خانه امام على و در كنار امام حسن و امام حسين عليهما السلام رشد كرد و از آنان درس انسانيت، صداقت و ... گرفت. او با «لبابه» دختر عبداللَّه بن عباس- راوى و مفسر معروف- ازدواج كرد. حاصل اين ازدواج دو فرزند به نامهاى عبيداللَّه و فضل بود كه از دانشمندان بزرگ دين و مروّجان قرآن شدند. [1]

منزلت عباس‌

چهره پرفروغ و روشن و تابنده عباس، به او لقب قمر بنى هاشم داده بود، نيروى تقوا و ديانتش بسيار بود و از قهرمانان بزرگ اسلام به حساب مى‌آمد، قامتى رشيد و افراشته، عضلاتى قوى و بازوانى ستبر و توانا داشت، بر اسب كه سوار مى‌شد، بر اثر قامت كشيده و رشيدش، پاهايش به زمين مى‌رسيد. [2]

امام سجاد (ع) روزى به چهره عبيداللَّه فرزند عباس نگاه كرد و گريست. آن گاه درباره فداكارى عباس فرمود:

خداوند، عمويم عباس را رحمت كند كه در راه برادرش ايثار كرد و از جان خود گذشت، چنان فداكارى كرد كه دو دستش قلم شد و خداوند نيز به او (همانند جعفر بن ابى طالب) در مقابل آن دو دست قطع شده، دو بال عطا كرد كه با آنها در بهشت با فرشتگان پرواز مى‌كند. براى عباس نزد خداوند مقام و منزلتى است بس بزرگ كه در قيامت همه شهيدان، به آن غبطه مى‌خورند. [3]

اسمها و لقبهايى كه عباس به آنها معروف بود، عبارتند از: ابوالفضل، ابوالقربه، سقا، قمربنى هاشم، باب الحوائج، علمدار، سپهدار، پاسدار و باب الحسين.

مظهر شجاعت‌

فرزندان حضرت على (ع)، شهامت و استقامت و قهرمانى را از آن حضرت به ارث برده بودند.

اين دودمان، سايه پرورده شمشير و بزرگ شده ميدان و خوگرفته جهاد و مبارزه بودند. نمونه‌هاى بسيارى از شجاعت عباس آمده است كه ما تنها به بيان دو نمونه از صفين و كربلا بسنده مى‌كنيم.

[1] . همان مدرك، ص 195

[2] . بحارالانوار، ج 45، ص 39؛ مقاتل الطالبيين، ص 84

[3] . منتهى الآمال، ص 385؛ حياة الامام الحسين بن على، ج 3، ص 263