عمّار در عصر امامت‌

1. در نبرد جمل: با آغاز خلافت امير مؤمنان (ع)، در جنگ جمل فرماندهى ميسره سپاه را به همراه شريح بن هانى عهده‌دار شد و به جهت سخن پيامبر (ص) مبنى بر اينكه عمار به دست گروه ستمگر به شهادت مى‌رسد، وجودش در سپاه امام على (ع) ميزان تشخيص حق و باطل در نزد سپاه گرديد و افرادى همچون زبير را در ادامه جنگ به ترديد انداخت. [1]

در اين جنگ، خطرناكترين مأموريت يعنى مقابله با فداييان عايشه در كنار شتر او و پى كردن شتر عايشه به عمّار و مالك واگذار شد. اين دو دلاور، دو پاى شتر و بازوى او را قطع كردند و شتر به زمين افتاد و در نتيجه باقيمانده نيروهاى باطل پراكنده و فرارى شدند و فتنه جمل پايان يافت. [2]

2. در پيكار صفين: حضرت امير (ع)، در آرايش نظامى خود در صفّين، عمار را فرمانده نيروهاى پياده نظام اعزامى از كوفه قرار داد. [3] ايمان به هدف در عمّار، بحدّى بود كه ميان نيروهاى اسلام آمد و گفت:

خدايا ... من اكنون كارى را نمى‌شناسم كه بيش از جهاد و جنگ با اين فاسقان مورد رضاى تو باشد، اگر مى‌دانستم كارى بيش از اين مورد رضاى توست بى‌شك آن را انجام مى‌دادم. [4]

عمار در صفين، علاوه بر رزم بى‌امان با دشمن، سخنان ارزنده‌اى به مناسبتهاى مختلف ايراد كرد. جنگ روانى عليه دشمن به هنگام نبرد با عمروعاص و عبيداللَّه بن عمر و يادآورى خيانت آنها به اسلام [5]، تشويق و تشجيع نيروهاى امام از جمله تشويق هاشم مرقال با دميدن روح جنگاورى در آنان و ذكر پاداش جهاد، [6] توجيه نيروهاى خودى در بارور كردن ايمان به هدف در جنگ، رسوا كردن معاويه در اينكه او قلباً اسلام نياورده [7] و توجيه نيروهاى مسأله‌دار و دو دل خودى، از جمله سياستهاى عمار در يارى امام على (ع) بود.

[1] . تاريخ طبرى، ج 4، ص 510.

[2] . مناقب، ابن شهر آشوب، ج 3، ص 161.

[3] . تاريخ طبرى، ج 5، ص 10.

[4] . تاريخ طبرى، ج 5، ص 38؛ بحارالانوار، ج 22، ص 330.

[5] . تاريخ طبرى، ج 5، ص 40-39؛ وقعۀ صفين، ص 320.

[6] . وقعۀ صفين، ص 328-340.

[7] . همان مدرك، ص 214.