درس دهم

مالك اشتر [1]

منزلت مالك‌

در ميان ستارگان تابناك تاريخ پر افتخار اسلام، نام «مالك اشتر» تابنده‌تر و درخشانتر است. او در يمن متولّد شد و دو لقب مشهور «اشتر» و «كبش العراق» [2] را داراست.

وى از بزرگان شيعه، خواص ياران امير مؤمنان، از فرماندهان عالى رتبه سپاه «شرطة الخميس» [3] و از سرداران رشيد سپاه امام بود.

نخستين مدح درباره او از پيامبر (ص) وارد شده است. آن حضرت از دفن كنندگان ابوذر (كه مالك جزو آنها بود) به گروه مؤمن و يا به روايتى ديگر به گروه صالحان تعبير كرد.

امير مؤمنان على (ع) نيز در ستايش او فرمود:

آيا كسى مانند مالك مى‌تواند باشد؟! زنان از زادن فرزندى اين چنين نازايند، او براى من چنان بود كه من براى رسول خدا (ص) بودم.

اشتر در عصر خلفا

مالك اشتر در تمام وقايع و جنگهاى اسلامى عصر خود شركت داشت كه از معروفترين آنها جنگ‌

[1] . تذكر: تمامى مطالب اين درس ترجمه و تلخيصى است از دو كتاب: مالك الاشتر بقلم محمد رضا الحكيم و قائد القوات العلويه مالك الاشتر النخعى بقلم الشيخ عبدالواحد المظفرى به همين خاطر از ذكر منابع در پاورقيها خوددارى كرديم

[2] . كبش به گوسفند نر دو يا چهار ساله گويند كه پيشاپيش گله حركت مى‌كند و اين تشبيهى است براى فرمانده سپاه كه در جلوى سپاه حركت مى‌كند. اشتر نيز به او مى‌گفتند، چون چشم او در يكى از جنگها معيوب شده بود

[3] . به اولين گروه از لشكر كه در جنگ حاضر شده و آمادۀ مرگ باشند، شرطة الخميس گفته مى‌شد. (فرهنگ نفيسى، ج 3، ص 30.) اينان جان بركفانى بودند كه با آمادگى كامل در هر موقعيتى كه به فداكارى آنها نياز بود، انجام وظيفه مى‌كردند.)