احنف در دوران امام على (ع)

1. جنگ جمل: احنف در واقعه جمل به فرمان امام على (ع) از پيوستن به سپاه آن حضرت خوددارى كرد، زيرا حضور او در جنگ موجب پيوستن چهار هزار نفر از بنى سعد به جبهه دشمن مى‌شد. [1]

با اينكه احنف از حضور در جمل منع شده بود، ولى به شيوه‌هاى مختلف در تقويت سپاه امام مى‌كوشيد و تبليغات عايشه را براى خونخواهى عثمان و جنگ با امام (ع) خنثى مى‌كرد. [2]

2. جنگ صفين: قبل از آغاز جنگ، هنگامى كه امام (ع) در كوفه به جمع‌آورى نيرو پرداخت، احنف و عده‌اى ديگر به حضورش شتافتند احنف اظهار داشت: اگر ما نتوانستيم شما را در جمل يارى كنيم، ولى اكنون براى جنگ با معاويه يكدل هستيم. بعد از آن به دستور امام، احنف به قبيله‌اش نامه نوشت و به دنبال آن تمامى مردان قبيله‌اش از بصره به كوفه آمدند تا در سپاه امام عليه معاويه وارد عمل شوند. [3] چون امام فرماندهان سپاه را معين كند، احنف را فرمانده بنى تميم، ضبّه و رباب قرار داد. [4]

2. در جريان حكميت: در ابتداى جريان حكميت، طرفين با نوشتن متنى نمايندگان خود را براى حكميت معلوم كردند. معاويه پافشارى كرد كه لقب اميرالمؤمنين بايد از مقابل نام على (ع) در اين متن برداشته شود ولى احنف در برابر اين پيشنهاد ايستاد و به امام گفت: اگر آن را از خود بزدايى، ديگر هرگز به تو باز نمى‌گردد. [5]

4. در نهروان: او در اين جنگ با نيروى ده هزار نفرى كه ابن عباس از بصره فرستاده بود همراه بود و در اين پيكار مانند صفين از فرماندهان سپاه امام على (ع) بود. [6]

برخورد احنف با معاويه‌

زمانى كه معاويه احنف را به خاطر حضور در صفين و مخالفت با عايشه در جمل نكوهش‌

[1] . جمل، شيخ مفيد، ص 158-159

[2] . كامل، ج 3، ص 210؛ الغدير، ج 9، ص 81؛ استيعاب، ج 2، ص 192

[3] . وقعۀ صفين، ص 24 و 25 و 27

[4] . همان مدرك، ص 117

[5] . همان مدرك، ص 506-508

[6] . مروج الذهب، ج 2، ص 404