كرده‌ايد البتّه نبايد چيزى از مهر او باز گيريد، آيا به وسيله تهمت زدن به زن مهر او را مى‌گيريد؟ اين گناهى فاش و زشتى آن آشكار است.

اگر عرب جاهلى خوراك يا پوشاك زن را تأمين مى‌كرد، در قبال بهره اقتصادى بود كه از او مى‌كشيد، و آنچه بر اثر كار زن توليد مى‌شد، مال مرد بود. اسلام اين قاعده را بر هم زد. نفقه زن را بر عهده مرد گذاشت؛ درحالى كه هيچ گونه وظيفه توليد اقتصادى بر او واجب نكرد. [1]

بايد ياد آور شويم كه اين حالت بطور كامل فراگير نبوده است؛ و تعدادى از زنان بوده‌اند كه ثروتى كلان داشته، اختيار امور آنان به دست خودشان بوده است. نمونه آن حضرت خديجه بود كه از تاجران مالدار و ثروتمند بود وآن را در اختيار پيامبر (ص) گذاشت.

انواع ازدواج‌

ازدواج عادى ميان عربها آن بود كه مرد در قبال پرداخت مهريه از زنى خواستگارى مى‌كرد. اسلام ضمن امضاى اين نوع ازدواج، مقرراتى وضع كرد كه با مقام انسانى زن سازگار باشد وحقوق مالى او را نيز تأمين كند. گوشه‌اى از اين مقررات مثل رضايت زن درانتخاب همسر ومالكيت مهريه را به بحث گذاشتيم و نشان داديم كه چگونه اسلام حقوق ضايع شده زنان را به آنها باز گرداند و آنان را از استقلال اقتصادى برخوردار كرد. علاوه براين ازدواج، ازدواجهاى ديگرى در دوره جاهليت معمول بود كه اسلام آنها را مردود دانست. دراينجا به برخى از آنها اشاره مى‌شود:

زناشويى تعويضى‌

از جمله ازدواجهاى معمول در روزگار جاهليت كه اسلام آن را ممنوع ساخت، ازدواج تعويضى بود. عربها كه به زنان به ديده يك كالا مى‌نگريستند، مقام او را حتى به حد حيوان نيز رسانده بودند و در ازدواج تعويضى زنان خود را مثل مركب سوارى‌شان‌

[1] ر.ك . نظام حقوق زن دراسلام ، ص 181 ـ 182.