مردم چنين جوامعى نمى‌شود گفت: دانش ندارند، با اينكه دانش دارند: بى‌خردند.

دوره جاهليّت‌

جاهليت نامى است كه قرآن كريم بر دوره تاريخى پيش از اسلام نهاده است.

گذاردن اين نام بر اوضاع قبل از اسلام به منظور بيان تفاوتهاى اساسى و عميق آن عصر با اوضاع پس از ظهور اسلام است. [1]

اين امر در ميان بيشتر جوامع معمول است، چنان كه ما نيز امروزه به دوره سلطنت خاندان پهلوى دوره طاغوت مى‌گوييم كه بر اساس مقايسه با جامعه پس از انقلاب و حاكميّت ولايت فقيه و برقرارى نظام جمهورى اسلامى است. بطور معمول اين گونه نامگذاريها بيانگر حالت تنفر و انزجار از دوره پيشين است.

مورّخان به دوره زمانى دويست سال قبل از بعثت تا آغاز بعثت يا تا هجرت و تأسيس حكومت اسلامى در مدينه، دوره جاهليت مى‌گويند. [2] واژه جاهليت در قرآن كريم نيز در سوره‌هاى مدنى به كار رفته است. [3]

واين نشان مى‌دهد كه استعمال اين واژه در ميان مسلمانان پس از هجرت معمول شده است. [4] همچنين موّرخان براى جاهليت نيز چند دوره در نظر گرفته‌اند: دوره نزديك به اسلام كه مدّت دويست سال بود و دوره پيش از آن كه جاهليت قديم نام‌گذارى شده است. [5]

وضع عمومى عرب در دوره جاهليّت‌

عرب عصر جاهليّت، در نهايت انحطاط اخلاقى به سر مى‌برد و جز اندكى از سنتهاى پسنديده و سجاياى اخلاقى در ميان آنان چيزى باقى نمانده بود. معيشت آنها

[1] المفصل فى تاريخ ‌العرب ، جوادعلى ، ج 1، ص 37.

[2] تاريخ ‌الجاهليه ، عمرفروخ ، ص 52.

[3] مائده ، آيه 50 ـ احزاب ، آيه 33 و فتح ، آيه 26.

[4] المفصل فى تاريخ العرب ، ص 41.

[5] تاريخ ‌الجاهلية ، ص 39.