شرط
ديگر واجب امر و نهى اين است كه آمر و ناهى بداند شخص معصيت كار بنا دارد كه معصيت
خود را تكرار كند، پس اگر بداند يا گمان كند يا احتمال صحيح بدهد كه تكرار
نمىكند، واجب نيست. (م 2791).
4- نداشتن مفسده
شرط
چهارم آن است كه در امر و نهى مفسدهاى نباشد. پس اگر بداند يا گمان كند كه اگر
امر يا نهى كند ضرر جانى يا عرضى و آبرويى يا مالى قابل توجه به او مىرسد واجب
نيست. همين طور اگر احتمال صحيح بدهد كه از آن، ترس ضررهاى مذكور را پيدا كند واجب
نيست. بلكه اگر بترسد كه ضررى متوجه متعلقان او مىشود واجب نيست همچنين با احتمال
وقوع ضرر جانى يا عرضى و آبرويى يا مالى موجب حرج بر بعضى مؤمنين، واجب نمىشود،
بلكه در بسيارى از موارد حرام است. (م، 2791).
اما
«اگر معروف يا منكر از امورى باشد كه شارع مقدس به آن اهميت زياد مىدهد، مثل اصول
دين يا مذهب و حفظ قرآن مجيد و حفظ عقايد مسلمانان يا احكام ضرورى، بايد ملاحظه
اهميت شود و مجرّد ضرر، موجب واجب نبودن نمىشود. پس اگر حفظ عقايد مسلمانان يا
احكام ضرورى اسلام، بر بذل جان و مال توقف داشته باشد، بذل آن واجب است.» (م 2792).
مراتب امر به
معروف و نهى از منكر
براى
امر به معروف و نهى از منكر مراتبى است كه جايز نيست با احتمال حاصل شدن مقصود از
مرتبه پايين، به مراتب ديگر عمل شود. (م 2804).