در اصطلاح، براى اقتصاد تعريفهاى مختلفى ارائه شده است، از جمله اينكه گفته‌اند: اقتصاد، عبارت است از بررسى، ارزيابى و انتخاب روشهايى كه بشر براى استفاده از منابع به منظور توليد كالاها و خدمات و توزيع آنها جهت مصرف به كار مى‌گيرد. [1]

منظور از اقتصاد در اين جا، آن دسته از مسائلى است كه به صورت اوامر و نواهى، بيان آثار حقوقى يا تغيير و ارزيابى آنها، در فقه اسلامى ارائه شده است؛ مانند: زن استقلال مالى دارد و مى‌تواند در اموال خويش هرگونه تصرفى را انجام دهد، پرداخت خمس و زكات واجب است و اگر كسى مال ديگرى را تلف كند ضامن است.

خانواده- كه مهم‌ترين و كهن‌ترين نهاد اجتماعى است- عبارت است از: گروهى از افراد كه با يكديگر داراى پيوند نَسَبى يا سببى‌اند و به دليل قرابت يا زوجيت، با يكديگر همبستگى حقوقى يافته‌اند. [2]

بنا بر اين، منظور از احكام اقتصادى خانواده، احكام و مسائل مالى مربوط به خانواده است؛ ولى با توجه به اينكه مخاطبان كتاب در اين دوره آموزشى، خواهران پاسدارند، مسائلى كه بيش‌تر به خانم‌ها مربوط مى‌شود مورد بحث و بررسى قرار خواهد گرفت؛ مانند: استقلال اقتصادى زن، مهريه، نفقه، وصيت، ارث و حقوق متعلق به اموال زن.

اهميت اقتصادى خانواده‌

تأمين معاش، از مسائل مهم و ضرورى زندگى به حساب مى‌آيد. در اسلام، به نقش بسيار مؤثر مسائل اقتصادى در شئون اخلاقى و تربيتى، علمى و فرهنگى و نيز سعادت و شقاوت خانواده و پيشگيرى از زيان‌هاى ناشى از بى‌عدالتى اقتصادى، فوق العاده توجه شده است.

قرآن كريم، برنامه اقتصادى و مالى خانواده مكتبى را به خوبى تبيين كرده، راه‌هاى كسب درآمدهاى مشروع را نشان داده، از معاملات نامشروع و مضرّ به حال فرد و جامعه بر حذر داشته، به مالكيت افراد و سهم و بهره آنان و احقاق حقوق مالى هر كس پرداخته و از دست اندازى به‌

[1] مبانِی اقتصاد اسلامِی، دفتر همکارِی حوزه و دانشگاه، ص 24.

[2] ر.ک: فرهنگ معاصر فارسِی، واژة خانواده؛ دورة مقدماتِی حقوق خانواده، ناصر کاتوزِیان، ص 14.