پوشاك، اثاثيه، خريد منزل، عروسى، جهيزيه، زيارت و مانند آن، در صورتى كه از شأن او زياد نباشد و زياده روى هم نكرده باشد خمس ندارد. [1]

نيز لوازمى كه با استفاده از آنها، عين آنها باقى مى‌ماند، مثل فرش، خمس ندارد. اگر نيازهاى مصرفى روزمرّه، مانند برنج و روغن، اضافه بيايد و تا سر سال خمسى باقى بماند، خمس دارند. [2]

ب. سال خمسى‌

سال خمسى، وقتى است كه شخص، همه ساله، بنابر موازين شرعى، به حساب خود رسيدگى مى‌كند. شروع سال خمسى، براى كسى كه شغلش كاسبى است و درآمد تدريجى دارد، روز شروع كاسبى است؛ براى كارمند، وقتى است كه اولين حقوقش را مى‌گيرد و براى كشاورز و باغدار هنگام جمع‌آورى محصول است. [3]

براى كسى كه شغلش كاسبى نيست، چنان چه به طور اتفاقى معامله‌اى كند و منفعتى ببرد، بعد از گذشت يك سال از موقعى كه فايده برده، بايد خمس مقدار زياد آمده از خرج سالش را بدهد. [4]

اگر هر كدام از زن و شوهر درآمدى مستقل دارند، بايد سال خمسى مستقل به حسب درآمد خود داشته باشند و واجب است هر كدام خمس باقى مانده حقوق و درآمد سالانه خود را در پايان سال خمسى خويش بپردازد. [5]

تأخير پرداخت خمس از سال خمس به سال ديگر، جايز نيست؛ هر چند هر وقت آن را بپردازند اداى بدهى حاصل مى‌شود. [6]

ج. وظيفه شخص خمس نداده‌

كسى كه از اوّل تكليف خمس نداده، اگر از منافع كسب چيزى كه به آن احتياج ندارد خريده و يك سال از خريد آن گذشته، بايد خمس آن را بدهد و اگر اثاث خانه و چيزهاى ديگرى كه به آنها

1. ر.ک: رسالة اجوبة الاستفتاءات، ج 1، ص 255 و 257؛ توضِیح المسائل، مسئلة 1753 ـ 1754، 1759، 1764 و ... .

2. اجوبة الاستفتاءات، ج 1، ص 276.

3. تحرِیر الوسِیله، ج 1، ص 488، مسئلة 6.

4. توضِیح المسائل، مسئلة 1765.

5. ر.ک: رسالة اجوبة الاستفتاءات، ج 1، ص 307.

6. ر.ک: همان، ص 299.