مردى به امام صادق 7 عرض كرد: به ما گفته‌اند: اقتصاد و تدبير در معيشت، نيمى از كسب است.

آن حضرت فرمود: لا، بَلْ هُوَ الْكَسْبُ كُلُّهُ، وَ مِنَ الدّينِ التَّدْبيرُ فِى الْمَعيشَةِ؛ نه، بلكه اين كار، همه كسب است و تدبير در معيشت، جزئى از دين (و دين دارى) است.

نقش زن در تدبير منزل‌

اسلام، سرپرستى خانواده را بر عهده مرد گذاشته و او را به تأمين هزينه زندگى همسر و فرزندان و حمايت از آنان موظف ساخته است؛ اما نقش زن در مديريت كانون خانواده و تدبير امور داخلى آن را ناديده نگرفته است. رسول خدا 6 مى‌فرمايد:

... الرَّجُلُ فِى اهْلِهِ راعٍ وَ هُوَ مَسْئُولٌ عَنْ رَعِيَّتِهِ وَ الْمَرْأَةُ فى بَيْتِ زَوْجِها راعِيَةٌ وَ هِىَ مَسْئُولَةٌ عَنْ رَعِيَّتِها ... [1]

مرد سرپرست و نگهبان خانواده و در برابر آنان مسئول است و زن [نيز]، در خانه شوهرش نگهبان است و از رعيّت [خانه، اموال و داراييهاى شوهر و فرزندان‌] [2] او مورد بازخواست قرار مى‌گيرد.

درايت و زيركى زن، دقت و ظرافت او در برنامه ريزى و مديريت درست او، اعتدال مطلوب اسلامى را در خانه و زندگى حاكم مى‌سازد، اقتصاد خانواده را سامان مى‌دهد و خانواده را به صلاح و سعادت رهنمون مى‌سازد.

با توجه به اين مقدمه، با ذكر مواردى از نقش آفرينى زن در تدبير و تنظيم امور داخلى خانواده، بحث را پى مى‌گيريم.

1. تقدير معيشت‌

زن شايسته، همواره دخل و خرج زندگى مشترك را مورد ارزيابى و اندازه‌گيرى قرار مى‌دهد و چگونگى تأمين نيازهاى خود و اعضاى خانواده را با آن ميزان مى‌سنجد و بر همان پايه خرج مى‌كند. امام على 7 مى‌فرمايد:

[1] عوالِی اللآلِی، ج 1، ص 129.

[2] در بعضِی رواِیات چنِین آمده است: «اَلمَرأَةُ راعِِیَةٌ عَلِی مالِ زَوجِها وَ مَسئُولَةٌ عَنهُ» ر.ک: مستدرک الوسائل، ج 14، ص 248؛ «وَ المرأةُ راعِيةٌ عَلى بَيتِ بَعلِها و وُلدِهِ و هِيَ مَسؤولَةٌ عَنهُم» ر.ک: ارشاد القلوب، دِیلمِی، ج 1، ص 184.